Anataz znany również jako oktaedryt jest minerałem, polimorficzną odmianą dwutlenku tytanu.
Według ustaleń Louisa Nicolasa Vauquelina (chemika z XIX wieku) jego właściwości są analogiczne do rutylu. Pierwszy raz o anatazie wspomniano w 1738 roku.
W 1801 roku René Just Haüy nazwał minerał anataz — od greckiego anatasis („przedłużenie”), ze względu na bardziej stromą piramidę (kształt). Tworzy ostro zakończone kryształy w postaci podwójnej piramidy, zdecydowanie rzadziej ma przekrój słupkowy lub tabliczkowy. Jest kruchy, przezroczysty, jego kryształy mają ciemną barwę, w zależności od polaryzacji światła zmieniają barwę (pleochroizm) na żółtobrązową, zielono-niebieską, brązową, szarą.
Anataz powszechnie występuje jako składnik skał magmowych i metamorficznych, w pokładach typu alpejskiego, iłach i piaskowcach. Obok kryształu górskiego i adularu tworzy się z roztworów hydrotermalnych. Niemal wyłącznie występuje w formie małych, rozproszonych kryształów.
Znaleźć go można m.in. w Szwajcarii, Francji, Norwegii, Rosji, USA, Brazylii, RPA a także w Polsce. Stanowi poszukiwany kamień kolekcjonerski, bywa także używany jako kamień jubilerski, Wykorzystuje się go do produkcji bieli tytanowej oraz do pozyskiwania tytanu. Anataz można wytworzyć sztucznie w laboratorium metodami chemicznymi takimi jak zol-żel.
Anataz jest kamieniem podejmowania decyzji i uwalniania się od stresów. Jest szczególnie polecany w medytacji, pomaga się wyciszyć, lepiej zrozumieć aktualną sytuację życiową, dostrzec to co normalnie pozostaje poza naszym zasięgiem. Harmonizuje czakry trzeciego oka oraz serca.
Polecany jest ludziom zagubionym i poszukujących skutecznych rozwiązań. Przydaje się w czasie nauki, pomaga przyswajać wiedzę i zapamiętywać informacje. Warto aby uczeń lub student miał go przy sobie podczas przygotowywania się do sprawdzianu i egzaminu.
Energia anatazu sprzyja temu, aby nie bać się zmian, myśleć pozytywnie i mieć swoje życie pod kontrolą. Anataz wzmacnia działanie innych kamieni uzdrawiających i ochronnych.
