Przestrzeń mieszkalna, odzwierciedlająca upodobania i preferencje mieszkańców, zaspokaja przede wszystkim potrzebę schronienia i odpoczynku, w atmosferze rodzinnego ciepła.
Oświetlenie, jako jeden z najistotniejszych elementów budujących nastrój wnętrza, dobrane indywidualnie do charakteru pomieszczenia, sprzyja wykonywaniu poszczególnych czynności, wpływając uspakajająco i pozytywnie na regenerację sił i witalność organizmu. Zapewnienie warunków intymności i dobrego wypoczynku ma decydujące znaczenie w pokoju przeznaczonym do spania. Bardzo korzystna jest lokalizacja sypialni od strony północnej, ponieważ światło docierające przez okno jest rozproszone i daje poczucie chłodu.
Urządzając wygodne miejsce snu, należy zatroszczyć się nie tylko o wygodne posłanie i nowoczesne wyposażenie, lecz wiele uwagi poświęcić rozplanowaniu oświetlenia. W sypialni pierwszoplanową rolę powinno odgrywać oświetlenie dekoracyjne, budujące nastrój wnętrza, zharmonizowane z kolorystyką i podkreślające właściwości materiałów.
Światło i zabawa z formą wnętrza.
Pomieszczenia przeznaczone na sypialnie, zazwyczaj przypadkowo wydzielane z większej przestrzeni, charakteryzuje oszczędność miejsca, jak również nietypowy i niekiedy trudny do zagospodarowania kształt. Dzięki odpowiedniemu rozłożeniu światła, w każdym pomieszczeniu możliwa jest optyczna zmiana wyglądu. Doświetlenie górnej strefy pokoju pozornie powiększa wnętrze, wywołując wrażenie wysokości, natomiast lampy, kierujące światło w dół, dają efekt zaciemnienia i obniżenia wnętrza. Szczególnie korzystna w sypialni jest rezygnacja z oświetlenia centralnego na suficie, na rzecz szeregu ukrytych lamp, skupiających światło na ścianach. Oświetlenie takie powoduje pozorne poszerzenie wnętrza.
W wydłużonym, ciasnym pomieszczeniu, skierowanie światła na krótsze ściany, równoważy różnice w proporcjach. Bardzo atrakcyjne wizualnie jest oświetlenie wnętrza głównie za pomocą naściennych kinkietów, stylizowanych w formie kielichów. Uzyskujemy wówczas efekt zmniejszenia wnętrza, co w niektórych przypadkach może być niekorzystne. Podświetlenie ażurowych przesłon, izolujących miejsce snu, wnęk ściennych, które służą często do ekspozycji obrazów lub innych elementów, wzmacnia ich walory estetyczne we wnętrzu.
W pokojach, przeznaczonych na sypialnie, istotną rolę odgrywa tzw. oświetlenie pośrednie, czyli pochodzące z odbicia strumienia światła od płaszczyzn ścian, sufitu, a także innych elementów wnętrza. Zasłonięte źródło światła ogranicza zbytnią jaskrawość, łagodnie wydobywając formy i przedmioty, stanowiące scenerię pokoju. Niepowtarzalną architekturę wnętrza sypialni można wykreować, wprowadzając przesłony, kryjące szereg żarówek lub świetlówki liniowe. Podświetlona od tyłu konstrukcja przyścienna, będzie stanowić doskonałe tło dla łoża, komody lub toaletki. Dzięki zastosowaniu oświetlenia pośredniego, zyskuje na znaczeniu również podwieszony sufit, którego wyeksponowane dzięki podświetleniu kształty, tworzą niepowtarzalny klimat wnętrza.
Przy rozwiązaniach wykorzystujących światło odbite należy przewidzieć większe zużycie energii, niż w przypadku oświetlenia bezpośredniego, gdy źródło światła działa bezpośrednio na przedmioty, znajdujące się we wnętrzu. Ze względów ekonomicznych warto wykorzystać trwałe, energooszczędne źródła, które przy minimalnym zużyciu prądu, dają podobne efekty, jak tradycyjne żarówki. W pomieszczeniu sypialnym należy zapewnić łatwą zmienność warunków świetlnych, a tym samym nastroju wnętrza. Dobre rezultaty przynosi zainstalowanie obwodów świetlnych, sterowanych za pomocą wyłącznika z regulacją natężenia światła. Urządzenie to nie może być niestety zastosowane w obwodzie ze świetlówkami kompaktowymi.
Relaksujące działanie barwy.
Dobrze zaplanowane oświetlenie, pozwala nie tylko wydobyć formy poszczególnych elementów architektury wnętrza, ale potęguje działanie kolorystyki, silnie oddziaływującej na samopoczucie użytkowników.
Istotny wpływ na kolory elementów wnętrza ma barwa emitowanego przez źródło światła oraz tzw. współczynnik oddawania barw. Pojęcie to związane jest ze zjawiskiem zmiany wyglądu obserwowanego obiektu w zależności od właściwości i rozkładu światła. Łatwo można zauważyć, że przedmioty obserwowane w świetle dziennym, wyglądają inaczej niż w oświetleniu sztucznym. W każdym pomieszczeniu barwa światła powinna być dostosowana do stylizacji wnętrza oraz charakteru wykonywanych czynności. W pokoju przeznaczonym do wypoczynku i relaksu istotne jest przede wszystkim zapewnienie komfortu psychicznego. Pomieszczenie to powinno być wnętrzem monochromatycznym, gdzie barwa światła harmonizuje z kolorem ścian.
Zalecane jest światło o ciepłej, delikatnej barwie, podkreślające i wydobywające kolorystykę. Nie należy stosować żarówek o barwie chłodnej, niebiesko zielonej, gdyż wprowadzają stan niepokoju i zimna, nie koniecznie pożądanego w sypialni. Niewątpliwie zastosowanie oświetlenia w kolorze czerwonym, pobudza, wzmacnia podniecenie, można więc pokusić się o tego rodzaju oświetlenie w wyjątkowych sytuacjach.
Dostępne na rynku źródła światła różnią się odcieniami bieli, w rezultacie mniej lub bardziej wiernie oddają barwę otoczenia. Wśród energooszczędnych świetlówek kompaktowych można wyróżnić barwę dzienną, ciepłobiałą oraz białą. Tradycyjne żarówki emitują światło zbliżone do żółtego, halogeny natomiast skrzące, białe. Efekty kolorystyczne można uzyskać stosując pastelowe żarówki Philips Softone lub kolorowe filtry montowane w oprawach. W sypialni należy łączyć różne rodzaje światła, wykorzystując świetlówki w barwie ciepłobiałej, kolorowe żarówki, a także źródła halogenowe. Te ostatnie należy stosować głównie w oświetleniu stref wykonywania czynności. W sypialni należy unikać dużych kontrastów jaskrawości, zmniejszając je – wprowadzać łagodne, wpływające relaksująco przejścia światłocienia
Estetyczne i funkcjonalne lampy
Współczesne wzornictwo i nowe rozwiązania techniczne w dziedzinie oświetlenia stwarzają niesłychanie dużo możliwości kreowania wnętrz. We wnętrzu sypialni dopuszczalna jest duża swoboda w doborze form i materiałów opraw świetlnych. Otoczenie łóżka można wzbogacić lampą, o oryginalnym sposobie rozpraszania światła. Wykorzystując właściwości materiału, z którego wykonany jest abażur, możemy uzyskać niepowtarzalne odbicia na ścianach, smugi, plamki, akcenty barwne, sprzyjające wieczornemu odprężeniu.
Współczesne lampy najczęściej są dostosowane do energooszczędnych, trwałych świetlówek kompaktowych lub żarówek halogenowych.
Dekoracyjne lampy naścienne oraz stojące, stołowe i podłogowe powinny być zasilane z oddzielnych obwodów, niezależnie od oświetlenia ogólnego. W pokoju sypialnym należy przewidzieć również oświetlenie funkcjonalne, ułatwiające wykonywanie czynności, wynikających z indywidualnych przyzwyczajeń użytkowników. Na ścianie nad łóżkiem należy umiejscowić źródło światła, umożliwiające czytanie w pozycji półleżącej. Punkt świetlny powinien znajdować się na wysokości około 75 cm, licząc od płaszczyzny materaca. Podobną wysokość należy zachować przy stosowaniu ukrytych, wbudowanych w konstrukcję np. z suchego tynku, świetlówek liniowych, dających światło umożliwiające czytanie i tworzących ciekawą formę we wnętrzu. Strefa czytania w pozycji półleżącej, może być doświetlona również przy pomocy opraw stojących, stołowych lub podłogowych. Lampy te należy umieszczać w odległości około 50 cm od krawędzi posłania, z lewej lub z prawej strony, odsuwając oprawę lekko w tył tak, aby w polu widzenia nie występowało źródło światła. Bardzo praktyczne, szczególnie w miejscu przeznaczonym do czytania, są lampy z regulowaną wysokością i kierunkiem świecenia. W sypialni przeznaczonej dla dwojga, szczególną uwagę należy zwrócić na to, czy światło lampy używanej przez jedną osobę, nie przeszkadza we śnie jej partnerowi.
Jeżeli w sypialni znajduje się telewizor należy pamiętać o niewielkim oświetleniu, włączonym przy oglądaniu, w celu eliminacji kontrastów migoczącego ekranu z ciemnymi strefami pomieszczenia. Źródło światła nie powinno znajdować się na linii wzroku oraz powodować niewygodnych odbić na ekranie.
Częstym elementem wyposażenia sypialni użytkowanej przez kobietę jest toaletka, umożliwiająca wygodne przygotowanie makijażu lub fryzury. Istotnym warunkiem zapewniającym wygodę wykonywania wszelkich czynności kosmetycznych przed lustrem jest dobre oświetlenie. Dobre efekty uzyskuje się stosując w tym celu żarówki halogenowe, wiernie oddające barwy. Strefę toaletki oświetlamy za pomocą lamp, umieszczanych po obu stronach lustra, na wysokości około 110 cm przy pozycji siedzącej. Miejsce to można dla wygody dwojga użytkowników korzystających z sypialni, odgrodzić od łóżka przenośnym parawanem.
Urządzenie dziecięcej sypialni wiąże się z zaplanowaniem wielofunkcyjnej przestrzeni, przeznaczonej zarówno do wypoczynku i spokojnego snu, jak i aktywności w ciągu dnia, związanej z zabawą i nauką. Prawidłowe oświetlenie przy biurku jest równie istotne, jak w pobliżu łóżka, podczas oglądania i czytania np. bajek na dobranoc. Wprowadzenie ponadto kilku drobnych, zabawnych i jednocześnie bezpiecznych akcentów świetlnych o charakterze dekoracyjnym, sprawi każdemu dziecku dużo radości i zadowolenia z własnego kącika.
W pokojach przeznaczonych dla niemowląt i małych dzieci, należy wydzielić miejsce konieczne do codziennej pielęgnacji, wyposażone w dodatkową lampę, delikatnie doświetlająca strefę wykonywania czynności przez osobę, opiekującą się dzieckiem. W pomieszczeniu tym nie powinno zabraknąć dekoracyjnej, nastrojowej oprawy świetlnej, wyposażonej w energooszczędne źródło światła o niewielkiej mocy, która utrzyma jasność przez całą noc i zapewni dziecku poczucie bezpieczeństwa.
Garderoba w bliskim sąsiedztwie.
Wiele zalet posiadają sypialnie połączone z garderobą i niewielką osobistą łazienką. Szkoda, że rozwiązaniem tego typu mogą cieszyć się tylko użytkownicy mieszkań o większym metrażu. Niewielkie, standardowe sypialnie, są zazwyczaj wyposażone jedynie w dużą szafę, często wypełniającą wnękę. Wykorzystane do aranżacji systemy półek, szuflad i wieszaków powinny umożliwiać swobodny dostęp światła do wszystkich zakamarków. Oświetlenie, montowane przeważnie w sufitach szaf, powinno być kierowane, z możliwością ustawienia pod odpowiadającym użytkownikowi kątem, w celu zwiększenia komfortu. W garderobach zalecane jest wykorzystanie halogenowych źródeł światła, ponieważ takie oświetlenie najlepiej oddaje barwy tkanin.
Doprowadzenie światła do poszczególnych przegród i półek jest możliwe dzięki dodatkowemu wbudowaniu opraw z boku, wewnątrz szafy. Zamiast kilku opraw punktowych można wykorzystać, zainstalowaną pionowo, świetlówkę liniową. System oświetlenia garderoby powinien być tak zaprojektowany i wykonany, aby źródła światła zapalały się po otwarciu drzwi i gasły po ich zamknięciu.
Jeżeli fronty szafy występują w postaci mlecznych, gładkich lub wzorzystych przeszkleń, dodatkowe, niezależne źródło światła, umieszczone wewnątrz szafy, z pewnością wyeksponuje ich lekkość. Podświetlone elementy szklane nadają sypialni nowoczesnego charakteru, dobrze harmonizują z oszczędnym, ascetycznym wyposażeniem. Lekkie, spowite światłem przesłony, bliskie są także stylistyce nawiązującej do japońskiej sztuki kształtowania wnętrz, gdzie sypialnia stanowi miejsce szczególne.
Estetycznie i funkcjonalnie urządzone miejsce snu, choć jest strefą najbardziej intymną, zwykle odizolowaną od reszty pomieszczeń, może stanowić przedmiot dumy użytkowników. Wnętrze sypialni jest pierwszym widokiem rano po przebudzeniu i ostatnim przed zaśnięciem. Stworzenie idealnych warunków odpoczynku jest w zasięgu każdego z nas, starania w tym kierunku szybko procentują zadowoleniem w ciągu dnia i sprawnością w działaniach.
Arch. wnętrz Kinga Śliwa
