Oksytocyna jest hormonem oddziałującym na narządy wewnętrzne organizmu, nie mniejsze znaczenie ma w mózgu, w którym jest neuroprzekaźnikiem kontrolującym kluczowe funkcje układu rozrodczego: poród, laktację oraz niektóre ludzkie zachowania.
Produkowana jest w podwzgórzu i uwalniana do krwioobiegu przez tylną część przysadki mózgowej.
Bywa, że określana jest jako „hormon miłości”, w jednym zbadań naukowych udowodniono, że pary będące we wstępnej fazie swej romantycznej znajomości posiadają wyższe stężenie oksytocyny od swoich rówieśników. Jej stężenie rośnie w czasie miłosnych uniesień.
Funkcje oksytocyny
Oksytocyna odpowiedzialna jest za poród i karmienie piersią. W kwestii ludzkiego zachowania wpływa na budowanie relacji międzyludzkich, empatię, zaufanie a także aktywność seksualną. Poziom oksytocyny rośnie kiedy się przytulamy, całujemy i osiągamy orgazm. Korzystne działanie wykazuje także w leczeniu depresji, stanów lękowych oraz niektórych problemów jelitowych (najczęściej na podłożu psychicznym). U mężczyzn oksytocyna pomaga w przemieszczaniu się plemników, wpływa również na osiąganie orgazmu, erekcję i „buduje” uczucie przywiązania. Jako ciekawostkę można dodać, że połączenie oksytocyny i testosteronu sprawia, że po stosunku mężczyźni odczuwają zmęczenie i senność.
Zastosowanie oksytocyny
Naturalne wydzielanie oksytocyny pobudza skurcze macicy pod koniec ciąży zwiastując początek porodu. W przypadku kiedy ciąża jest donoszona i po terminie podaje się oksytocynę aby wywołać poród. Stosowana jest także później aby zmniejszyć krwawienie. W czasie porodu wywołanego oksytocyną kobieta otrzymuje syntetyczny hormon podawany dożylnie przez kroplówkę – dozowanie odbywa się przez pompę infuzyjną. Dawka dobierana jest do wieku i kondycji matki oraz płodu, poziomu zaawansowania ciąży oraz reakcji organizmu. Oksytocyny nie podaje się w przypadku:
- zaburzeń sercowo naczyniowych;
- zakażenia wirusem opryszczki;
- planowej indukcji płodu;
- raka szyjki macicy;
- wywołanie porodu gdy poród naturalny jest niewskazany;
- nieprawidłowego, niskiego zagnieżdżenia się łożyska w macicy;
- znacznej dysproporcji pomiędzy średnicą miednicy matki a główką płodu;
- poprzecznego lub ukośnego ułożenia płodu względem szyjki macicy;
- nadwrażliwością oksytocynę;
- przebytego w przeszłości zabiegu dokonanego na mięśniu macicy;
- zbyt rozciągniętej macicy (m.in podczas ciąży mnogiej);
- nadmiernie napiętej macicy;
- niedojrzałej macicy;
- wcześniactwa płodu;
- zaburzeń sercowo-naczyniowych;
Wskazaniami do zastosowania oksytocyny są natomiast:
- donoszona ciąża trwająca dłużej niż 42 tygodnie;
- stan przedrzucawkowy;
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego (choroba hemolityczna płodu);
- atonia macicy;
- nadmierne przedłużanie się płodu;
- kontrola krwawień poporodowych lub po poronieniu;
- diagnostyka ginekologiczna (test oksytocynowy).
Niektóre badania nad wpływem oksytocyny dowiodły, że kobiety posiadające wyższe jej stężenie częściej wykazują zaangażowanie rodzicielskie poprzez: przytulanie dziecka, czuły dotyk, śpiewanie i mówienie, zaangażowanie pielęgnacyjne
Działania niepożądane
Warto wspomnieć, że po podaniu syntetycznej oksytocyny mogą wystąpić skutki uboczne – nie są one jednak obserwowane u wszystkich kobiet:
- bolesne skurcze;
- bóle głowy;
- uczucie stałego napięcia macicy (stałego skurczu);
- obfite krwawienie z dróg rodnych;
- pęknięcie macicy;
- reakcja alergiczna na oksytocynę syntetyczną: trudności w oddychaniu, pokrzywka, obrzęk języka, ust, twarzy lub gardła.
- u dziecka mogą powstać zaburzenia rytmu serca.
