Od wczoraj, zarówno zwolennicy jak i przeciwnicy prezydenta Donalda Trumpa prześcigają się w domysłach czy i kiedy prezydent zostanie usunięty ze stanowiska.
Zanim wyrwiemy sobie ostatnie włosy z głowy, warto zrozumieć czym impeachment jest i jak działa.
Amerykanie często utożsamiają słowo impeachment z natychmiastowym usunięciem prezydenta z obejmowanego urzędu. Nie jest to jednak prawda.
Okazuje się, że nie jest to takie proste. Podjęcie procedury impeachmentu nie oznacza automatycznego usunięcia ze stanowiska.
Co więc oznacza słowo impeachment? Krótko mówiąc, jest to rodzaj procesu oskarżonego urzędnika przed legislaturą.
Według art. 2 amerykańskiej konstytucji procedura impeachmentu może się rozpocząć, jeśli członkowie Izby Reprezentantów postawią urzędnikowi federalnemu zarzuty „zdrady, łapownictwa lub innych ciężkich przestępstw lub wykroczeń”.
Impeachment to formalne zatwierdzenie zarzutów wobec prezydenta, wiceprezydenta lub innego urzędnika federalnego, który został oskarżony o popełnienie jednego z przestępstw opisanych w konstytucyjnej formule. Głównie przestępstwa te związane są z nadużyciem władzy, dlatego też impeachment jest bardziej kwestią polityczną, a nie prawną.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych daje Izbie Reprezentantów wyłączną władzę do rozpoczęcia procesu impeachmentu. Komisja Sądownictwa Izby Reprezentantów rozpatruje, czy istnieje wystarczająca ilość dowodów przeciwko danemu urzędnikowi, aby kontynuować procedurę impeachmentu.
Jeśli zdecyduje, że zarzuty są „konkretne i ciężkie” uchwala ona artykuły impeachmentu, które poddawane są głosowaniu przez wszystkich członków Izby Reprezentantów. Jeśli większość głosów opowie się za nimi, sprawa trafia do Kongresu, gdzie rozpoczyna się proces impeachmentu.
Historia dowodzi, że nie jest łatwo usunąć prezydenta Stanów Zjednoczonych z zajmowanego stanowiska. Procedurą impeachmentu zostało dotkniętych tylko dwóch prezydentów USA, Andrew Johnson i Bill Clinton. Sąd Kongresu uniewinnił obu. Johnson i Clinton sprawowali urząd prezydenta do końca swoich kadencji. Trzecim byłby Richard Nixon, ale on odszedł z urzędu zanim rozpoczęto proces.
Procedura impeachmentu – krok po kroku:
- Sześć różnych komisji Izby Reprezentantów (niższej izby amerykańskiego parlamentu) sprawdza działania oskarżonego (prezydenta) i szuka najmocniejszych ich zdaniem argumentów przemawiających za impeachmentem.
- Podsumowanie tych prac trafia do Komisji Sprawiedliwości Izby Reprezentantów. Komisja ta określa, które paragrafy z procedury impeachmentu zastosuje wobec oskarżonego (prezydenta).
• Jeżeli komisja uzna, że żaden z przedstawionych zarzutów/paragrafów nie jest wystarczająco poważny procedura się kończy. - Jeżeli natomiast jej członkowie stwierdzą, że dowody przeciwko oskarżonemu (prezydentowi) są wystarczające, proces rusza dalej. Komisja przedstawia je całej Izbie Reprezentantów i następuje głosowanie.
• Jeśli którykolwiek z zarzutów/paragrafów uzyska większość w głosowaniu całej Izby, oznacza to kontynuację procesu impeachmentu. W Izbie Reprezentantów zasiada 435 osoby. 218 jest potrzebnych do przegłosowania zarzutów. Dzisiaj, 235 demokratów zasiada w Izbie – wystarczająca liczba głosów „za”. - Na tym etapie procedura impeachmentu zostaje przeniesiona do Senatu – wyższej izby amerykańskiego parlamentu.
- Rozpoczyna się proces. Oskarżony (prezydent) zostaje postawiony przed sądem Kongresu. Prezydent dostaje swoją ekipę obrońców. Oskarżycielem jest grupa deputowanych z Izby Reprezentantów zwanych menedżerami. 100-osobowy Senat, gdzie obecnie zasiada 53 Republikanów i 47 Demokratów, pełni rolę ławników. Rolę sędziego obejmuje prezes Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych.
- Po zakończeniu postępowania, dochodzi do niejawnych obrad.
- Po zakończeniu obrad Senat głosuje. Głosowanie za lub przeciw jest procesem jawnym. Do odsunięcia prezydenta od władzy potrzebne są dwie trzecie głosów Senatorów obecnych na sali. Jeżeli Senatorowie zagłosują za impeachmentem prezydent zostanie usunięty. Od tej decyzji nie przysługuje apelacja.
Władzę w Stanach Zjednoczonych przejmie wiceprezydent.
opracowane na podstawie NY Times
