W ostatnim czasie kwitnie moda na proekologiczne postępowanie oraz na recykling. Nie dziwi zatem fakt, że świetnie w tym zestawieniu odnajduje się kompost, który jako naturalny nawóz dla roślin ogrodowych cieszy się coraz większą popularnością.
Jest nie tylko przyjazny dla środowiska ale również łatwy w przygotowaniu. Co więcej jego stosowanie niesie za sobą wiele korzyści dla krzewów ozdobnych, warzyw oraz jednorocznych kwiatów balkonowych.
Czym jest kompost?
Ziemia próchnicza to marzenie wszystkich sadowników, ogrodników, rolników i działkowców. Jest to ziemia bogata w materię organiczną utworzoną na skutek rozpadu martwych tkanek roślinnych – opadłych kwiatów, suchych liści, przejrzałych owoców, itp. W takim podłożu mikroorganizmy oraz dżdżownice rozkładają struktury chemiczne na proste związki, które pobierane są przez korzenie rosnących roślin. Kompost może to marzenie spełnić – odtwarza on naturalny proces obumierania i rozkładu w sposób kontrolowany za pomocą odpadów roślinnych, które pochodzą z ogrodu, działki, łąk, itp. Składuje się je w specjalnym pojemniku określanym jako komposter, w którym podlegają stopniowej degradacji. Po pewnym czasie przekształcają się w coraz bardziej jednolitą mieszaninę materii organicznej. Warto przy tym wspomnieć, że na właściwości i jakość powstałego kompostu wpływa m.in. rodzaj wykorzystywanego surowca, warunki składowania oraz leżakowania. Ważna jest wiedza, co można kompostować oraz jak usprawnić ten proces.
Kompost gotowy jest do użycia po ok 10-12 miesiącach leżakowania. Po tym czasie zaszedł w nim już proces tzw. mineralizacji, czyli przetworzenia materii organicznej przez grzyby i bakterie, co uwolniło proste związki chemiczne. Podczas mineralizacji zwiększa się temperatura kompostowniku, kolejnym procesem jest humifikacja, czyli powstawanie nowych struktur określanych mianem próchnicy. Dojrzały, zdatny do użytku kompost posiada konsystencję jednolitej i ciemnobrązowej mieszanki bryłek zwanych guzełkami. Nie powinno w nim się już znajdować żadnych widocznych resztek roślinnych. Charakterystyczną cechą kompostowniku jest wilgotna woń leśnego runa, nie zaś zapach zgnilizny.
Kompost wzbogaca glebę o próchnicę – szereg związków organicznych oraz minerałów, których to rośliny potrzebują do rozwoju i wzrostu. Ma również niebagatelne znaczenie dla podłoża – spulchnia ziemię, umożliwia korzeniom roślin swobodny rozrost, dzięki temu rośliny mają dużo lepszy dostęp do tlenu oraz wody. Kompost stabilizuje poziom kwasowości gleby oraz inne warunki glebowe. Naturalny kompost, w przeciwieństwie do nawozów sztucznych, które wymagają dokładnego dozowania, gdy nie stwarza ryzyka przenawożenia. Rośliny nawożone kompostem same decydują ile substancji organicznych pobrać z gleby. Trudno zatem wyobrazić sobie lepsze wsparcie dla przydomowego ogródka czy działki.
Kompost jako naturalny nawóz jest używany przede wszystkim do wzbogacenia podłoża roślinom uprawnym. Jeżeli jednak mamy jego nadmiar możemy wykorzystywać go również na inne sposoby, np. można wykorzystać go do ściółkowania. Zagony przysypane warstwą kompostu będą bardziej chronione przed odparowaniem wody i chwastami, jednocześnie zapewnimy im stały obieg cennych składników odżywczych. Warto też wspomnieć, że kompostu można używać również jako podłoża do roślin doniczkowych, doskonale sprzyja rozmnażaniu byli i krzewów poprzez sadzonki zdrewniałe i zielne. Pędy umieszczone w wilgotnym kompoście szybciej będą wypuszczać korzenie i nadadzą się do przesadzenia w docelowe miejsce.
Jak kompostować?
Pomiędzy zbieraniem bioodpadów a dojrzałym, gotowym do użytku kompostem jest długa droga, choć nie jest szczególnie trudna wymaga pewnej wiedzy. Najważniejsze jest aby wiedzieć co można kompostować, w jaki sposób składować odpadki oraz gdzie ustawić kompostownik aby uzyskać jak najlepsze efekty. Pierwszym podstawowym czynnikiem jest poziom rozdrobnienia odpadów – im mniejsze będą kawałki pozyskanych „resztek” tym szybciej postępować będzie degradacja. wielu ogrodników i działkowców korzysta z rozdrabniaczy do gałęzi aby ujednolicić strukturę kompostu. Warto też zwróci uwagę na poziom wilgoci w kompostowniku, która odpowiedzialna jest za przetrwanie dobroczynnych bakterii oraz dżdżownic, które często dodaje się do kompostu ręcznie aby jeszcze bardziej przyśpieszyć proces kompostowania. Spore znaczenie ma również regularne przerzucanie zawartości kompostownika, co pomaga w doprowadzeniu tlenu do poszczególnych warstw nagromadzonego w nim surowca. Jest to bardzo ważne, gdyż zapobiega procesom gnicia, za które odpowiadają bakterie beztlenowe.
Wbrew niektórym przekonaniom – nie wszystko co naturalne nadaje się aby trafić do kompostownika. Nie powinny się w nim znaleźć chwasty zawierające nasiona, skórki od cytrusów (często są chemicznie konserwowane), spleśniałe owoce i warzywa, rośliny cierpiące na choroby, skorupki orzechów, resztki roślin ze śladami nawozów sztucznych, pestycydów, herbicydów oraz fungicydów. Nie powinno się również przerzucać do kompostownika tłuszczów roślinnych i odchodów zwierzęcych. Do kompostownika wrzucać można:
- pędy, kwiaty i liście roślin ogrodowych oraz warzywnych;
- przetwory owocowe – obierki, ogryzki i kiszonki;
- niepotrzebne darnie oraz skoszoną trawę;
- opadłe, suche liście pochodzące ze zdrowych roślin;
- wysuszone chwasty, które nie zawiązały jeszcze torebek nasiennych;
- fusy po kawie i herbacie;
- popiół drzewny;
- trociny;
- słomę;
- drewniane wióry;
- rozdrobnioną korę;
- karton;
- brązowy papier;
- glinę;
- piasek.
Warto wiedzieć, że kompost powinno układać się warstwami pamiętając o proporcjach. Osobną warstwę powinny stanowić zasobne w węgiel surowce brązowe (drewno, karton, papier, suche liście) oraz oddzielną zasobne w azot surowce zielone – tych nie powinno być jednak zbyt dużo. Dolna warstwa kompostownika powinna posiadać drenażowy charakter i składać się np. z połamanych gałązek.
Proces kompostowania powinien odbywać się w specjalnie przeznaczonych do tego celu pojemnikach z drewna lub tworzywa sztucznego. Generalnie nie jest to widok zbyt estetyczny, więc kompostownik umieszcza się zwykle w mniej wyeksponowanych, dalszych częściach ogrodu lub działki. Lokując kompostownik warto pamiętać, że duże znaczeni ma ochrona rozkładającej się w nim materii przed nadmiernym nasłonecznieniem i wiatrem, które powodują utratę niezbędnej wilgoci. Idealne miejsce na kompostownik to miejsce wolne od wiatru, położne w półcieniu.
Decyzja o kompostowaniu to z pewnością krok w dobry, proekologicznym kierunku. Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami naturalnymi oszczędza nie tylko środowisko a również portfel, którego nie trzeba narażać na wydatki celem zakupu nawozów sztucznych. Co więcej, kompost jako naturalny nawóz stwarza dla roślin optymalne warunki rozwoju.
Posłuchaj naszych podcastów:
