Brukiew bywa nazywana również karpielem, jest to odmiana kapusty rzepak. Przywędrowała do Europy z terenów Skandynawii, hodowla szybko rozszerzy się na Francję, Anglię ora Irlandię. Powstała na skutek skrzyżowania rzepy z kapustą liściową.
Swoim wyglądem przypomina delikatnie spłaszczoną z góry kulę, z zagłębienia wyrastają zielone liście. Barwa brukwi przechodzi z fioletu (od góry) do barwy kremowej. W smaku jest delikatnie słodka z nutą goryczy, przypomina rzodkiew. Jej spożycie jest cenione ze względu na bogate wartości odżywcze i płynące z nich korzyści dla zdrowia. Szereg witamin i minerałów w niej zawartych wpływa na zachowanie figury, zdrowia i młodości. Poniżej przedstawiamy wartości odżywcze zawarte w brukwi oraz jej właściwości prozdrowotne.
Wartości odżywcze
100g brukwi to zaledwie 40 kcal, zawiera białka, tłuszcze, węglowodany i błonnik. Warzywo to jest prawdziwą skarbnicą witamin, zawiera witaminy: A, grupy B, C, D, E i K. Wśród minerałów obecne są w niej żelazo, siarka, fosfor, potas, chlor, magnez, sód, W jej składzie znajdziemy polifenole, które wykazują właściwości przeciwutleniające i niszczące wole rodniki, zmniejszają również ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych.; obecne są w niej również glukozynolany, które posiadają aktywność przeciwgrzybiczą, przeciwwirusową i przeciwbakteryjną, zmniejszają także ryzyko zachorowania niektóre rodzaje nowotworów. W brukwi znajduje się także koenzym zmniejszający ryzyko chorób naczyniowych i raka, oraz karotenoidy, które zapobiegają uszkodzeniom oksydacyjnym.
Właściwości prozdrowotne
Znaczna zawartość substancji o działaniu antyoksydacyjnym i neutralizującym wolne rodniki ma pozytywny wpływ na hamowanie starzenia się organizmu. Przeciwutleniacze, które zawarte są w brukwi pobudzają tkanki do regeneracji oraz wpływają na poprawę wzroku. Głównym składnikiem, który wpływa na zahamowanie starzenia się jest witamina E – poprawia ona gospodarkę wodną we wszystkich warstwach skóry, wpływa na jej elastyczność, zwiększa mikrokrążenie w skórze właściwej. Redukuje pojawiające się stany zapalne i zapobiega powstawaniu nowych. Korzystnie na skórę wpływa także witamina A. Obecność witaminy C sprawia, że brukiew wykazuje działanie przeciwzapalne, redukuje przebarwienia i działa przeciwzmarszczkowo. Działanie witaminy E pobudza syntezę kolagenu i przeciwdziała degradacji skóry. Witamina B5 przyczynia się do przeciwdziałania łysieniu i siwieniu włosów.
Brukiew, podobnie jak inne warzywa kapustne jest cennym źródłem błonnika. Jedna porcja dostarcza ok. 12% zapotrzebowania organizmu na ten składnik. Dzięki zawartości błonnika spożycie brukwi pozwala dłużej zachować uczucie sytości, sprzyja rozwojowi mikroflory jelitowej, zapobiega zaparciom, reguluje właściwy rytm wypróżnień, ochrania przed rozwojem raka jelita grubego, reguluje stężenie cholesterolu, korzystnie wpływa na profilaktykę chorób układu krążenia.
Brukiew znajduje zastosowanie także w medycynie naturalnej, w której znana jest jako środek moczopędny oraz przeczyszczający w problemach z zaparciami. Wysoka zawartość związków siarkowych znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skóry, odpowiada także za wzmocnienie włosów. Popularny jest sok z brukwi, znany ze swoich właściwości oczyszczających. Wykazuje on silne działanie przeciwkaszlowe, pomaga rozpuścić śluz. Ponadto zapobiega dolegliwościom dróg żółciowych, wspomaga wątrobę oraz śledzionę. Sok przyrządza się poprzez obranie brukwi, pokrojenie jej na kawałki i zblendowanie. Uzyskaną papkę przekłada się na sitko i wyciska z niej sok przy pomocy łyżki. Duża zawartość witaminy C sprawia, że brukiew i jej przetwory przyspieszają proces gojenia się ran, utrzymuje zdrowe dziąsła i zapobiega wystąpieniu szkorbutu. Jest to również dobry wybór jeżeli chodzi o profilaktykę infekcji i przeziębienia.
Ważną zaletą brukwi jest, że zarówno jej nać jak i korzeń wykazują działanie antynowotworowe, które zawdzięczają glukozynolanom. Wspomagają one syntezę enzymów odtruwających, są m.in. odpowiedzialne za szybkie usuwanie substancji rakotwórczych, hamują przerzuty i zatrzymują rozwój komórek nowotworowych. Najnowsze badania naukowe wykazują, że brukiew działa wspomagająco w profilaktyce i leczeniu nowotworu płuc, piersi, żołądka oraz prostaty. Znaczenie w tej kwestii ma także witamina C oraz karotenoidy, które przyczyniają się do zwalczania wolnych rodników, przeciwdziałając w ten sposób powstawaniu mutacji i przerzutom.
Zawarte w brukwi związki siarkowe pomagają leczyć choroby skórne, są również podstawowym składnikiem keratyny, która odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie i wygląd paznokci, włosów i skóry. Związki siarki są również komponentem kolagenu, wpływają na jędrność i elastyczność skóry oraz kondycję włosów i paznokci. Beta-karoten pochodzący z brukwi poprawia kolor skóry oraz potęguje działanie siarki wpływając na jej strukturę. Na wygląd skóry wpływają również występujące w warzywie flawonoidy – hamują one działanie enzymu odpowiedzialnego za rozpad wiązań kolagenowych, poprawiają jędrność, przyczyniają się do młodego wyglądu skóry.
Potas zawarty w brukwi wpływa na obniżenie wysokiego ciśnienia krwi, zmniejsza ryzyko wystąpienia skrzepów, w połączeniu z błonnikiem obniża poziom cholesterolu we krwi, co z kolei obniża ryzyko zachorowania na miażdżycę. Dzięki potasowi brukiew zmniejsza również ryzyko wystąpienia udarów i zawałów serca.
Zawartość wapnia, fosforu, mangany, magnezu i cynku czyni z brukwi idealne warzywo wspierające układ kostny. Minerały te biorą udział w profilaktyce osteoporozy (choroby układu szkieletowego, który charakteryzuje się obniżoną masą i jakością tkanki kostnej, co prowadzi do łamliwości kości).
Warto wspomnieć, że w wielu krajach brukiew spożywana jest jako zamiennik ziemniaków. W porównaniu z ziemniakami, brukiew zawiera ok 20% mniej węglowodanów, które istotne są w diecie cukrzyków, gdyż rozpadają się na cukry proste, co powoduje zmiany w poziomie insuliny i glukozy.
Zawarte w warzywie białka i aminokwasy są niezbędnym budulcem w organizmie i przyczyniają się do prawidłowego wzrostu, rozwoju i funkcjonowania.
Jak spożywać brukiew?
Brukiew dostępna jest przez cały rok, ma wiele zastosowań w kuchni, jest m.in. świetnym warzywnym dodatkiem do zup. W wielu przepisach spotyka się brukiew połączoną z marchwią i ziemniakami. Może być zamiennikiem marchwi, rzepy i innych warzyw korzeniowych w większości przepisów. Można ją również przyprawić solą, pieprzem i ulubionymi przyprawami, a następnie upiec. Brukiew może być gotowana i spożywana na surowo, koniecznie jednak należy pamiętać o obraniu skórki (warzywa te są często pokryte ochronna powłoką woskową). Liście brukwi mogą być wykorzystywane do sałatek. Brukiew zawiera dużą ilość biała, z tej przyczyny może być cennym elementem diety wegetariańskiej.
Przeciwskazania
Brukiew jest warzywem o wielu zaletach – od działań wspierających odporność po działanie przeciwnowotworowe i przeciwstarzeniowe. Warto jednak zwrócić uwagę, że spożywanie tego warzywa w nadmiarze może mieć negatywny skutek dla osób zmagających się z chorobami tarczycy i problemami jelitowymi.
Posłuchaj naszych podcastów:
