Asertywność to umiejętność wyrażania swoich poglądów, uczuć i myśli z zachowaniem własnych granic oraz przy poszanowaniu granic u innych ludzi. Jest to jednak przede wszystkim umiejętność odmawiania – mówienia „nie” wtedy, kiedy się z czymś nie godzimy. Dla jednych ludzi odmawianie jest czymś zupełnie naturalnym – zarówno w sytuacjach kiedy mówią „nie” oraz wtedy kiedy je słyszą. Dla innych jednak odmawianie wiązane jest (niesłusznie zresztą) z niegrzecznością, brakiem uprzejmości – ogólnie jest postrzegana jako zachowanie niepożądane – co często odbija się na psychice osoby która nie potrafi odmawiać.
Kiedy najtrudniej odmówić?
Wydaje się, że można w tym temacie wskazać trzy rodzaje osób, którym trudno jest powiedzieć „nie” – szef / przełożony, ktoś z rodziny / bliskiej rodziny, dobry znajomy / przyjaciel. O problemie z odmawianiem, mówimy tylko wtedy, kiedy nie chcemy czegoś wykonać lub z czymś się nie zgadzamy. Dla przykładu: zaplanowaliśmy już wspólny wyjazd z rodziną na weekend, i nagle w piątek przychodzi szef dając nam do przejrzenia dokumenty (na poniedziałek). Inna sytuacja: Właśnie wróciliśmy z pracy, jesteśmy zmęczeni lub źle się czujemy, na to wszystko zjawia się ciocia (z sąsiedniej miejscowości) z torbami pełnymi zakupów prosząc o podwózkę do domu. Niewątpliwie są to sytuacje trudne… Ciągłe godzenie się, nie tylko spowoduje, że będziemy się czuli źle sami ze sobą bo robimy coś na co nie mamy ochoty, ale spowoduje, że takie sytuacje będą zdarzać się częściej: gdyż zarówno szef jak i ciocia zapamiętają nas jako tych, którzy nie odmówią. Jak sobie z tym poradzić? – o tym niżej.
Jak odmawiać?
Odmawianie nie jest czymś złym – a już na pewno nie zawsze. Przede wszystkim należy myśleć o sobie i o ewentualnych korzyściach z sytuacji, w której na coś się godzimy: jeżeli liczymy na awans i chcemy zaplusować u szefa warto czasami się wykazać i przyjąć dodatkowa pracę (nawet wbrew własnym planom). Podobnie w przypadku cioci – jeżeli jest to naprawdę ważna w naszym życiu osoba i zależy nam na utrzymaniu z nią pozytywnych relacji warto czasami się zgodzić na mała przysługę. Jeżeli jednak naprawdę nie mamy na coś ochoty lub z czymś się nie zgadzamy warto pamiętać o kilku przydatnych poradach związanych z odmawianiem:
Najgorsze co można zrobić to stwierdzić: „nie bo nie” – jeżeli odmawiamy zawsze podajmy powód dla czego – nie musi być on prawdziwy, ważne by został przedstawiony autentycznie drugiej osobie. Warto też pamiętać, że jeżeli nie zależy nam kompletnie na relacjach z daną osobą możemy po prostu odmówić bez tłumaczenia się. W tym przypadku raczej możemy być pewni, że nie zostaniemy poproszeni o cokolwiek po raz drugi.
Aby uniknąć odmówienia możemy poprosić o czas na zastanowienie się – często zdarza się, że osoba, która czegoś od nas chciała w między czasie poprosi kogoś innego i nasz problem rozwiąże się sam.
Nie zmieniajmy swojej decyzji. Widząc, że ktoś negatywnie zareagował na naszą odmowę, np. obraził się, nie biegnijmy za nim i nie zmieniajmy zdania.
Jeżeli nam zależy na relacjach z daną osobą, a naprawdę w danym momencie nie możemy spełnić jej prośby zaproponujmy rozwiązanie alternatywne.
