Jarmuż – kultowe warzywo pastewne

Jarmuż, pomimo kontrowersji, nadal bije rekordy popularności. Komu możemy za to podziękować? Gwiazdom Hollywood!

Jarmuż zaczęto uprawiać już w średniowiecznej w Grecji. Na kontynent Ameryki Północnej trafił z Rosji w XIX wieku. Jednak jeszcze do niedawna jarmuż uprawiany był głównie na potrzeby paszy dla zwierząt hodowlanych. Na początku lat 2000 służył tylko do ozdoby talerzy i półmisków. Dzisiaj, ku uciesze dietetyków, na dobre zadomowił w naszych kuchniach i sercach. W mojej, dzięki zielonemu koktajlowi i włoskiej zupie jarmużowej. Ale o tym za chwilę.

Jarmuż jest bliskim kuzynem kapusty, brukselki i brokułów. Jego charakterystyczne postrzępione liście mają zabarwienie od odcieni zielonych poprzez fioletowe. Jest niezaprzeczalną skarbnicą wartości odżywczych chroniących nas przed szerokim wachlarzem chorób.

Podobnie jak brokuły ma właściwości antynowotworowe. Dzięki dużej zawartości sulforafanu, silnego przeciwutleniacza, chroni przed rakiem prostaty, jelita grubego i płuc. Pomaga również w walce z wrzodami dwunastnicy i żołądka oraz poprawia błonę śluzową żołądka. Jest również skarbnicą witamy K, która chroni przed rakiem jajników, piersi, wątroby, okrężnicy i pęcherzyka żółciowego.

Najnowsze badania wskazują również na dużą zawartość indolu, związku chemicznego, który poprzez hamowanie wydzielania aktywnych estrogenów w kobiecym organizmie zapobiega rakowi piersi. Warzywo to zawiera także karotenoidy, które poprawiają wzrok (luteina i zeaksantyna) oraz pomagają w walce z chorobami nowotworowymi krtani, przełyku i pęcherza moczowego. Karotenoidy chronią również nasz organizm przed docieraniem szkodliwych związków do naszych tkanek.

Jarmuż jest również ceniony ze względu na dużą zawartość witaminy C, która strzeże nas przed odkładaniem się złego cholesterolu – LDL, wzmacnia naczynia krwionośne, zapobiega miażdżycy. Hodowane są tylko dwa inne warzywa, które posiadają większe złoża witaminy C niż jarmuż. Są nimi papryka i natka pietruszki.

Jarmuż zawiera wysokie złoża białka i błonnika oraz posiada duże ilości soli mineralnych, zwłaszcza potasu i wapnia. To dzięki potasowi nasze naczynia krwionośne są bardziej drożne i krew w nich swobodniej krąży, zapobiegając zatorom. A wapń pomaga w regulacji ciśnienia krwi.

Osoby z kamienicą szczawianową oraz zmagające się z chorobami tarczycy powinni unikać jarmużu.
Okres jesienno-zimowy to sezon zbiorów jarmużu (kale). Właśnie teraz warto jest go kupować. Kupując go wybieraj jędrne, ciemnozielone liście. Pamiętaj, że nie nadaje się do długotrwałego przechowywania. Jeśli nie planujesz go spożyć w ciągu kilku dni od zakupy zamroź go. Mrożony możesz użyć jako dodatek do zup czy główny składnik w sokach.

Jarmuż możesz przyrządzać w każdej postaci. Od surowego (naukowcy spierają się od kilku miesięcy na temat czy surowy jarmuż jest zdrowy) poprzez gotowany na parze a na prażonym kończąc. Najlepsze do spożycia są liście. Łodygi zazwyczaj są zbyt twarde do i z tego powodu nadają się do użycia tylko w sokach. W każdym innym przypadku powinny wylądować w koszu. Szczególnie jeśli skusicie się na wypróbowanie przepisu na zupę z włoską kiełbasą i jarmużem. Moja pierwsza próba nie do końca wypaliła. Właśnie za sprawą jarmużowych łodyg. Nie ma znaczenia ile czasu będziesz je gotować. One po prostu nie miękną!

Poniższe przepisy są łatwe i szybkie w wykonaniu. Pamiętajcie, że jarmuż jest również warzywem moczopędnym i oczyszczającym więc nie należy robić wielkich planów poza domem tuż po spożyciu jarmużowego koktajlu.

1. Przepis na włoską zupę z jarmużem

Składniki:

• 3 surowe kiełbaski wieprzowe włoskie;
• 1 łyżka czosnku, wyciśniętego;
• 1 mała cebula, pokrojona w małą kostkę;
• 1 łyżeczka oleju;
• 2 średnie ziemniaki, pokrojone w małą kostkę;
• 1 pęczek jarmużu, drobno posiekany (tylko liście);
• 3 szklanki wody lub bulionu;
• 2 cupy half-and-half;
• Do smaku: sól, pieprz, oregano, płatki czerwonej papryczki, przyprawa ziołowa włoska.

Przygotowanie:

• W garnku podsmaż kuleczki kiełbasek – na małym ogniu, aby się nie przypaliły. Około 10 minut. Wyjmij i odłóż upieczone kulki kiełbasy na talerz. Odlej pozostałości tłuszczu.
• Do tego samego garnka dodaj łyżeczkę oleju i dołóż posiekaną cebulę. Po około 10 minutach, kiedy cebula będzie częściowo przezroczysta dodaj czosnek oraz kulki kiełbasy. Gotuj na małym ogniu przez kolejne 3 do 5 minut.
• Do garnka wlej wody lub bulion. Dodaj pokrojone ziemniaki. Gotuj przez około 10 minut. Dopraw do smaku.
• Do wywaru z kiełbaskami i ziemniakami dodaj posiekany jarmuż. Gotuj pod przykryciem przez kolejne 15 minut, aż jarmuż i ziemniaki będą miękkie.
• Dodaj half-and-half. Po raz kolejny sprawdź smak. Dodaj przyprawy jeśli jest taka potrzeba. Na małym ogniu gotuj przez 3 do 5 minut.
Podawaj z czosnkową grzanką.

2. Przepis na czosnkowy jarmuż – super dodatek do ryb

Składniki:

• 1 pęczek jarmużu,
• 1 łyżka oliwy z oliwek,
• 1 łyżka czosnku, wyciśniętego.

Przygotowanie:

• Umyj jarmuż pod bieżącą wodą i osusz.
• Pokrój lub poszarp liście na mniejsze kawałki.
• Na patelni rozgrzej olej.
• Dodaj czosnek.
• Po minucie dołóż jarmuż.
• Podsmażaj przez około 5 minut.

3. Przepis na jarmużowy koktajl

Składniki:

• 1 szklanka jarmużu, poszatkowanego,
• 1 zielony ogórek, pokrojony,
• 1/2 jabłka, pokrojonego,
• 1 plasterek ananasa, pokrojonego,
• 1/4 szklanki soku z cytryny,
• 6-8 szklanek wody.

Przygotowanie:

Wszystkie składniki wymieszaj w blenderze i gotowe. Pamiętaj ananas ma być świeży, a nie z puszki. Jarmuż możesz użyć mrożony.

Smacznego!