Badacze twierdzą, że zanikający chromosom Y może doprowadzić do wyginięcia płci męskiej.
Chromosomy to struktury w ludzkich komórkach zawierające długie fragmenty DNA, który jest budulcem ludzkiego organizmu. Ludzie zwykle mają 46 chromosomów. Wśród nich są 22 pary chromosomów autosomalnych i jedna odpowiadająca za płeć człowieka. Chromosomy XX oznaczają płeć żeńską, a XY męską. Chromosom Y zawiera gen SRY, determinujący płeć męską. To właśnie ten chromosom podlega szybkiej ewolucyjnej degradacji.
Według naukowców, ciągła degeneracji chromosomu Y może doprowadzić do jego zniknięcia za kilka milionów lat. Wiele pokoleń temu chromosom ten był tak duży i zwierał tyle samo genów co chromosom X. Obecnie jest dużo mniejszych i zawiera mniej niż 80 funkcjonalnych genów.
Jego ciągła degradacja może prowadzić do zagłady męskiej płci. Jedynym ratunkiem jest wyewoluowanie nowego genu płci. Brzmi to jak nieprawdopodobne wyzwanie, ale badacze twierdzą, że jest całkiem możliwe.
Japońscy naukowcy pokazali, że dwie linie gryzoni po straceniu swojego chromosomu Y przeżyły poprzez wyewoluowanie nowego determinującego męskość genu. Kretonorce z Europy Wschodniej i szczury kolczaste z Japonii są dwoma gatunkami, u których chromosom Y i gen SRY całkowicie zniknęły, a jednak przeżyły.
Zespół kierowany przez biologa z Uniwersytetu Hokkaido, Asato Kuroiwę, odkrył, że większość genów na Y szczurów kolczastych została przeniesiona do innych chromosomów. Jednak ich badania ujawniły, że u tych szczurów nie było śladu po genie SRY, ani nie powstał jego zamiennik. Biolodzy myślą, że za przetrwanie samców w tych dwóch grupach gryzoni odpowiedzialne jest białko SOX9, które nie tylko jest ważne dla rozwoju kośćca, ale okazuje się, że również i odgrywa kluczową rolę w determinowaniu płci przed urodzeniem. Białko to przyłącza się do określonych regionów DNA i reguluje aktywność innych genów, zwłaszcza tych, które determinacją płeć.
Odkrycia zespołu naukowców z Japonii dają nadzieję na rozwiązanie problemu. Naukowcy wierzą, że SOX9 może również uratować ludzki gatunek przed zagładą. Choć chromosom Y szybko się kurczy u mężczyzn, badania sugerują, że najprawdopodobniej całkowite jego zniknięcie zajmie około 4,5 miliona lat. Jeśli alternatywne rozwiązanie dla chromosomu Y nie zostanie znalezione, jak twierdzą naukowcy „już za kilka tysięcy lat po Ziemi może chodzi dużo gatunków ludzkich, różniących się od siebie wieloma systemami determinacji płci”.
Badania naukowców zostały opisane w artykule na stronie Proceedings of the National Academy of Science – https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2211574119.
Mężczyzną być – 10 najpopularniejszych poradników dla mężczyzn
