Bogini Flora zdecydowanie ma poczucie humoru – można by dojść do wniosku, obserwując niektóre rośliny. W istocie to co ludziom wydaje się dziwne, czy niezwykłe, jest doskonałym przystosowaniem do życia w odpowiednich warunkach.
Zatrzaskujące się liście muchołówki, kwiat otwierający się raz na 100 lat, czy drzewa, które do rozmnażania potrzebują pożaru? To tylko niektóre z dziwów natury, a jest ich znacznie więcej.
Bukietnica Arnolda
Największy z kwiatów świata zachwycać może wielkością i … tylko wielkością. Płatki w kolorze wątroby usiane żółtawymi kropkami, a pośrodku ziejąca czernią dziura – mogą przyprawić o szybsze bicie serca. Oczywiście, o ile znajdzie się ktoś na tyle odważny (lub pozbawiony węchu), żeby zbliżyć się na wystarczającą odległość. To może nie być takie proste, bowiem bukietnica wydziela intensywny zapach padliny. To, co odstrasza ludzi, przyciąga muchy – główne owady zapylające tej niecodziennej rośliny. Na tym nie koniec dziwnych właściwości bukietnicy, zwanej też raflezją. Roślina nie wytwarza własnych liści, ani korzeni. Jest pasożytem pnączy rosnących w deszczowych lasach Borneo i Sumatry. Jej kwiat osiąga nawet ponad metr średnicy.
Pachypodium rosulatum
Endemiczny gatunek występujący wyłącznie na skałach Madagaskaru, w Parku Narodowym Isalo. Radzić musi sobie w skrajnie trudnych warunkach niedoborów wody i składników pokarmowych. Miejscowi nazywają tę rośliną „stopą słonia”, a samo pachypodium przypomina wyglądem połączone wazony z szarej gliny, do których ktoś niestarannie powtykał żółte kwiaty na długich łodygach. W Afryce odkryto kilkanaście podobnych gatunków. Niektóre z nich osiągają nawet kilka metrów wysokości, inne straszą groźnymi kolcami.
Drakunkulus zwyczajny – smocza lilia
Kolor głębokiej purpury, strzelisty kwiat w pofałdowanych „płaszczu” i ponad 2 metry wysokości. Imponująca urodą smocza lilia rośnie dziko na południu Europy, między innymi Bułgarii, czy Grecji. Niestety jej niecodzienny wygląd lepiej podziwiać z bezpiecznej odległości. Roślina jest silnie trująca, a przebywanie w jej pobliżu może wywołać zaburzenia oddychania. Nie tylko z powodu zapachu gnijącego mięsa, który roztacza. Drankunkulus jest mało wymagający i potrafi rosnąć nawet na nieużytkach i ugorach.
Welwiczja przedziwna
Rośliny o takiej nazwie nie może zabraknąć w liście najdziwniejszych dzieci bogini Flory. Welwiczja rośnie w gorącym klimacie pustynnej Afryki – występuje w Namibii i Angoli. Czym zasłużyła sobie na miano przedziwnej? Otóż jej niezwykle wolno rosnący pień, przyrastający około milimetra na rok (!) rośnie … pod ziemią. Poza tym żyjąca kilkaset lat roślina przez całe swoje życie wytwarza tylko dwa liście. Po ich wyglądzie można poznać z jak wiekowym egzemplarzem ma się do czynienia. Stare okazy mają liście poszarpane, pełne plam i wyraźnie podniszczone. Najstarsze liście świata? Zdecydowanie pierwsze miejsce zdobywa tu welwiczja przedziwna.
Wiktoria królewska
Indianie z dorzecza Amazonki nazywają tę roślinę talerzami wodnymi. Nic dziwnego. Ogromne pływające liście są w stanie unieść ciężar ptaka wodnego. Osiągają nawet dwa metry średnicy, a sama roślina, która je wydaje, jest jedną z najczęściej eksponowanych w ogrodach botanicznych całego świata. Sama roślina potrafi być zakorzeniona nawet 8 metrów pod powierzchnią. Jej piękne kwiaty przypominające nenufary, również dodają uroku, choć w porównaniu z wielkością liści, wypadają nader blado – i to nie z powodu śnieżnobiałej barwy.
Tetrameles nudiflora
Mordercze drzewa znane są z dżungli Azji i Australii. Słyną z rozsadzania korzeniami powietrznymi zabytkowych budowli Angkor w Kambodży. Z turystycznych przewodników często wygląda okaz tej rośliny, którego korzenie dosłownie pożerają ruiny pochodzącej z XII wieku świątyni Ta Prohm. Inne drzewa, rosnące w naturze można podziwiać w Parku Narodowym Cat Tien. Imponujący widok monumentalnych roślin wysokości kilkunastopiętrowego wieżowca, na długo pozostaje w pamięci. Stanowi też symbol siły natury.
Wielkomorszcz gruszkonośny
Już sama nazwa potrafi wprawić w zadumę. Ten gigantyczny glon rosnący w przybrzeżnych wodach Kalifornii, nazywany jest czasem morską sekwoją. Algi osiągające nawet 60 m, długości tworzą podwodne lasy. Mniej więcej połowa długości roślin unosi się pionowo, reszta dryfuje ułożona płasko na powierzchni. Zarośla wielkomorszcza jak i lasy na lądzie stanowią dom dla niezliczonej ilości zwierząt. Z tych ogromnych alg, na skalę przemysłową pozyskuje się alginę, używaną do produkcji lodów, sosów, farb, pasty do zębów i innych kosmetyków.
Hydra afrykańska
Ta roślina zdecydowanie nie miała łatwego startu w systematyce, bo początkowo uznano ją za przedstawicielką królestwa grzybów. Niezbyt imponująca rozmiarem, bo dorastająca do zaledwie niespełna pół metra roślina, uwagę przyciąga niezwykłym i jaskrawym kwiatem. Różne odcienie żółci, brązów i pomarańczowego zlepione w kształt przypominający piłkę do rugby. To nie koniec dziwnych właściwości hydry. Roślina w ogóle nie wytwarza liści, zatem, żeby przeżyć, pasożytuje na innych przedstawicielach królestwa flory. Intensywny zapach padliny przyciąga muchy, które przenoszą pyłek między kolorowymi pasożytami, umożliwiając im rozprzestrzenianie się.
Dziwidło olbrzymie
Zestawienie rozpoczęliśmy sumatrzańskim dziwolągiem w na koniec wracamy do lasów deszczowych tej wyspy. Roślina wytwarza jeden liść. Jeden, ale za to jaki! Osiąga on długość 7 metrów i średnicę 15 cm. Dziwidło kwitnie raz na 100 lat – w ubiegłym roku zaszczyciło kwitnieniem polski ogród botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego. Kolbowaty kwiatostan otacza rozłożysta pochwa przypominająca suknie barokowych piękności. Niestety zapachem nie zachwyca, bo podobnie jak raflezja i hydra, intensywnie cuchnie padliną. Dziwidło olbrzymie jest samowystarczalne. Przy tak długim oczekiwaniu na kwiat i krótkim jego istnieniu – zaledwie około doby, inny sposób rozmnażanie były niemożliwy. Roślina wytwarza, zatem, najpierw kwiaty żeńskie, a kiedy one dojrzeją, pojawiają się męskie. Zjawisku temu towarzyszy wyraźny wzrost temperatury dziwidła, które okrywa się kłębami pary.
Świat natury kryje wiele tajemnic i wiele niezwykłych organizmów. Dziewięć przytoczonych roślin to zaledwie skromny ułamek tego, co można znaleźć na naszej planecie.
MT
