Lapacho (łac. Tabebuia impetiginosa) występuje również pod nazwami: ipe roxo, pau d’arco, tahuari lub taheebo, jest nazwą własną drzewa, które rośnie w deszczowych lasach Amerki Śrdkowej i Południowej.
Z zewnętrznej warstwy jego kory drzewnej pozyskuje się susz, na bazie którego przygotowywana jest herbata, określana jako „herbata Inków”.
Jej właściwości i lecznicze działanie doceniły plemiona Inków – stosując ją na niemal wszystkie dolegliwości. Herbatę stosowały również plemiona Ameryki Południowej i Środkowej.
Do dziś wykorzystywana jest w medycynie tradycyjnej Indian Ameryki Łacińskiej na takie dolegliwości jak: grzybica, przeziębienia a nawet nowotwory. Dla plemienia Garifuna z Nikargui odwar z kory drzewa lapacho jest znany jako lek przeciwgorączkowy i przeciwbiegunkowy.
W Kolumbii Indianie Tikuna traktują wywar jako lek na malarię i anemię, wykorzystują także herbatę jako płukankę na bolące gardło.
Indianie Peruwiańscy leczą herbatą cukrzycę. Herbata znana jest również w niektórych plemionach jako lek na raka.
Indianie w boliwijskich Andach ze szczepu Calaway stosowali korę z drzewa lapacho do leczenia białaczek; meksykańskie plemię Huastec Mayans do dziś stosuje wywar w leczeniu raka szyjki macicy.
W Brazylii różne przetwory z kory lapacho (herbatki, wywary, maści, nalewki) stosuje się przy różnych chorobach nowotworowych. W innych plemionach wykosztowano ją także do leczenia wrzodów żołądka, zaplenia stawów i choroby Parkinsona.
Zwolennicy medycyny naturalnej i „herbaty Inków” twierdzą również, że wywar skuteczny jest w leczeniu wszelkich infekcji, łagodzi i zmniejsza stany zapalne, wspomaga układ trawienny, wzmacnia system odpornościowy, wypłukuje z organizmu toksyny i ochrania przed chorobami układu krążenia. Wykorzystują ją także zewnętrznie do leczenia stanów zapalnych skóry, wyprysków, owrzodzeń, zmian alergicznych i grzybiczych oraz na rany aby przyspieszyć ich gojenie.
Jak jednak ostrzegają specjaliści – lapacho może wywoływać działania nieżądane, istnieje również wiele przeciwskazań w jego stosowaniu.
Skład lapacho:
Jak wynika z przeprowadzanych wielokrotnie badań laboratoryjnych „herbata Inków” faktycznie może wykazywać działania, które się jej przypisuje, ze względu na dość bogaty skład, znajdziemy w niej:
- żelazo;
- wapń;
- magnez;
- potas;
- mangan;
- karnasol;
- kwercetynę;
- koenzym Q10;
- saponiny steroidowe;
- kwasy hydrobenzoesowe;
- alkoloidy.
Substancje czynne wyizolowane z lapacho:
- lapachol;
- beta-lapachan.
Właściwości i zastosowanie:
Jak wykazały testy laboratoryjne, kora z drzewa lapacho mobilizuje do działania makrofagi – komórki układu odpornościowego. Potwierdzono również, że wyciąg z kory drzewnej lapacho może zabijać bakterie (m.in. paciorkowce i gronkowce) oraz grzyby (Condida albicans) – Stosowanie kory na rany ma więc faktycznie sens.
Część naukowców jest również zdania, że substancje zawarte w lapacho wykazują aktywność wobec wirusa Herpe simplex (wirusa opryszczki) oraz niektórych wirusów grypy. Potwierdza to więc sensowność zastosowania herbatki przy przeziębieniu bądź infekcjach oraz dla zwiększenia odporności.
Wykazano również, że „herbta Inków” ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego – zmniejsza wydzielanie kwasu żołądkowego, zwiesza wydzielanie śluzu – tym samym łagodzi objawy choroby wrzodowej. Co więcej, zwalcza baterie Helicobacter pylori, która ją powoduje.
Wyżej wspominaliśmy o stosowaniu kory z drzewa lapacho w leczeniu nowotworów. Niestety, nie potwierdzają tego badania naukowe, prowadzone m.in. przez Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne. Zasugerowano jedynie, że lapacho może wykazywać potencjalne właściwości zapobiegające powstawaniu nowotworów; inne badania potwierdziły nawet, że w niektórych przypadkach lapacho może stymulować rozwój nowotworu. Udało się jednak wykazać dosyć aktywny wpływ substancji zawartych w korze lapacho na komórki nowotworowe płuc i wątroby – niektóre komórki wychodowane w próbówkach, po zastosowaniu kory zaczęły obumierać, zmniejszyło się także tempo ich rozrastania.
Wspomniana wyżej substancja czynna – lapachol wykazała destrukcyjne działanie wobec niektórych komórek nowotworowych – m.in. mięsaków. Niepokojące wyniki badań nad tą substancją informują jednak, że większe dawki mogą wspierać powstanie przerzutów oraz wywoływać zmiany w DNA.
Przeprowadzone pod koniec lat 60. XX wieku badania nad antynowotworowym działaniem lapacho u ludzi, wykazały, że lapachol jest substancją dość silnie toksyczną i może powodować groźne działanie niepożądane. Badania zostały przerwane i zakończone przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków.
Jak parzyć lapacho?
W garnku doprowadzamy do wrzenia pół litra wody, a następnie dodajemy 2 łyżeczki kory z drzewa lapacho, gotujemy na małym ogniu przez ok. 5 minut. Garnek przykrywamy i odstawiamy na ok. 15 minut. Według tradycyjnej receptury należy wrzątkiem zalać susz z kory w proporcjach: 1-2 łyżeczki na filiżankę wody i gotować pod przykryciem przez 20 minut. Napar uzyskany w ten sposób będzie miał mocny i intensywny smak. Herbatka lapacho posiada gorzkawy smak i brązowy kolor. Nie powinno się spożywać więcej niż 8 filiżanek dziennie.
Skutki uboczne i przeciwskazania:
Wykazano, że lapachol – substancja czynna zawarta w korze drzewa lapacho może zmniejszać krzepliwość krwi, może wchodzić w interakcje z aspiryna oraz innymi lekami rozrzedzającymi krew – co zwiększa ryzyko wystąpienia krwawień. Kory nie powinny zatem wykorzystywać osoby z zaburzeniami krzepnięcia oraz przyjmujące leki przeciwzakrzepowe.
Badania naukowe potwierdziły również, że lapacho może przyczynić się do uszkodzenia płodu i powstawania wad wrodzonych, zwiększa również ryzyko poronienia. Bezwzględnie nie powinny go przyjmować kobiety będące w ciąży, karmiące piersią, nie powinno się go również podawać dzieciom. U niektórych osób obserwuje się reakcje alergiczne, niekiedy ciężkie, występują ponadto zawroty głowy, wymioty, biegunka i nudności.
Osoby chcące wdrożyć lapacho do swojej diety powinny skonsultować się z lekarzem jeśli przyjmują na stałe jakiekolwiek leki.
Posłuchaj naszych podcastów:
