Święto Pracy przypadające na 1 maja jest pierwszym ze świąt rozpoczynających tzw. „majówkę” podczas, której chętnie spotykamy się z rodzinami i znajomymi, często też rozpoczynamy sezon na grilla. Co warto wiedzieć o tym święcie? skąd się wzięło? Wyjaśniamy poniżej.
Warto zacząć od tego, że 1 maja to dzień święta międzynarodowego obchodzonego jako Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy. Obchodzone jest co roku 1 maja począwszy od 1890 roku, kiedy miało miejsce po raz pierwszy.
W 1889 roku święto wprowadziła II Międzynarodówka (1889-1916), która była międzynarodowym stowarzyszenie partii i organizacji socjalistycznych. Podobnie jak I Międzynarodówka stawiała ona sobie za cel walkę o prawa robotnicze, dążyła do przekształcenia stosunków społecznych zgodnie z założeniami socjalizmu – m.in. zakładała ograniczenie wręcz zlikwidowanie własności prywatnej oraz likwidację wszelkich podziałów społecznych.
Święto Pracy wprowadzono aby upamiętnić wydarzenia w Chicago z pierwszych dni maja 1886 roku, doszło wówczas do strajków będących częścią ogólnokrajowej kampanii na rzecz wprowadzenia 8-godzinngo dnia pracy. Sytuacja w tym mieście była napięta jeszcze przed strajkami z 1886 roku, panowały fatalne warunki pracy – niskie płace orz praca do 12 godzin dziennie.
Opór ludzi pracy skierowany był głównie przeciwko właścicielowi firmy McCormick Harvster Co., który zamierza zmodernizować zakład, co przedłożyłoby się na masowe zwolnienia. Chociaż początkowo właściciel fabryki zgodził się na wiele ustępstw, w 1886 roku zwolnił wszystkich pracowników, zatrudniając na ich miejsce nowych ludzi. Wywołało to osobiste oburzenie i masowe protesty, których punktem kulminacyjnym była demonstracja na placu Heymarket w Chicago.
Przebiegała ona zasadniczo bez większych ekscesów, pod koniec przemówienia jednego z głównych organizatorów wiecu Samuela Fieldena zaczął padać deszcz, na placu pozostało, według różnych źródeł ok 200 osób, wówczas z nieznanych powodów grupa 180 policjantów dowodzonych przez kpt. Johna Bienfielda ruszyła do ataku na demonstrantów, chwilę później w stronę policji poleciała bomba, w następstwie eksplozji zginął jeden funkcjonariusz a kilkunastu zostało rannych. Doprowadziło to do otworzenia przez policję ognia, do dziś nieznana jest liczba zabitych robotników.
Całe to wydarzenie znane jest jako Haymarket Riot. 21 marca 1886 roku rozpoczął się proces organizatorów protestu, wszyscy zostali oskarżeni o zabicie policjant, pomimo braku dowodów, 7 osób skazano na śmierć. 11 listopada 1887 roku powieszeni zostali: Parsons, Engel, Spies i Fischer. Dzień wcześniej w swojej celi odebrał sobie życie Louis Lingg. Pozostali skorzystali z prawa łaski i po 7 latach opuścili więzienie.
Trzy lata po tych tragicznych wydarzeniach, w 1889 roku II Międzynarodówka zdecydowała się uznać 1 maja Świętem Pracy. W ten sposób zamierzano oddać cześć ofiarom, które straciły życie jako działacze ruchu robotniczego. W Ameryce Północnej święto pracy obchodzone jest w pierwszy poniedziałek września.
Na ziemiach polskich pierwsze obchody Święta Pracy dobywały się już od 1890 roku, często miały miejsce wbrew woli zaborców, współorganizowane były m.in. przez działaczy II Proletaritu (Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat” od 1889 roku Polska Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat”). Masowe demonstracje kończyły się starciami z carskim wojskiem oraz policją, wspierały je nacjonalistyczne bojówki. Po raz pierwszy wniosek o ustanowienie dnia 1 maja jako powszechne w całej Polsce święto pracy wraz z prawem do dnia wolnego omawiano w Sejmie Ustawodawczym w 1919 roku – w II RP.
Ostatecznie ustanowiono je świętem państwowym w 1950 roku. W czasach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej organizowano huczne pochody pierwszo majowe, które miały być głównym świętem środowiska robotniczego. Brały w nich udział społeczności zakładowe, szkolne. Uroczystości były misternie zaplanowane i traktowane jako „obowiązkowy rytuał” obywateli. Polaków wręcz zmuszano do udziału w obchodach, w ich trakcie głoszono propagandowe hasła polityczne. Obecnie Międzynarodowe święto pracy ma raczej charakter spontaniczny i obchodzone jest na różne sposoby – organizuje się np. koncerty i pikniki rodzinne.
