Najpopularniejszym drzewem z rodziny piżmakowatych jest bez. Na świecie znanych jest około 20 gatunków bzu. Niektóre z nich są uprawiane jedynie jako rośliny ozdobne.

Bez czarny jest rośliną jadalną wykorzystywaną w medycynie niekonwencjonalnej. Ma ciemnofioletowe owoce wyglądem przypominające jagody. To one wykorzystywane są do produkcji leków. Owoce czarnego bzu są również używane do produkcji wina i jako dodatek smakowy.
Bez czarny zawiera szereg niezbędnych dla organizmu soli mineralnych, duże ilości błonnika i kwasów owocowych.

Jest bogaty w antocyjany i kwasy fenolowe. W owocach znajdują się antocyjany, pektyny, witamina C oraz witaminy z grupy B. W kwiaty czarnego bzu znajdziemy flawonoidy, które mają właściwości przeciwnowotworowe, antyutleniające, detoksykujące i przeciwzapalne oraz sterole – związki chemiczne między innymi odpowiedzialne za regulację poziomu cholesterolu w naszym organizmie. Owoce czarnego bzu są cierpkie i przed spożyciem powinny być ugotowane. Surowe, niedojrzałe jagody mogą spowodować szereg zaburzeń gastrycznych.

Kwiaty mają delikatny aromat muszkatołowy i można je jeść również na surowo.

Historycznie kwiaty i liście były stosowane w celu łagodzenia bólu, obrzęku i stanów zapalnych oraz w celu stymulowania produkcji moczu i wywoływania pocenia się. Kora była stosowana jako środek moczopędny, przeczyszczający i wywołujący wymioty.

W medycynie ludowej suszone jagody lub sok od wielu pokoleń stosuje się w leczeniu grypy, infekcji, rwy kulszowej, bólów głowy, bólu zębów, a także jako środek przeczyszczający i moczopędny.
Ponadto w wielu domach, jagody wykorzystywane są do produkcji soków, dżemów, sosów i ciast. Kwiaty często gotuje się z cukrem, aby przygotować słodki syrop.

W dzisiejszej medycynie niekonwencjonalnej czarny bez stosowany jest w walce z szeroką gamą dolegliwości i schorzeń.

Ekstrakty z kwiatów i owoców pomagają przy:

• Przeziębieniach i grypach – uważa się, że syrop zmniejsza nasilenie i czas trwania infekcji, jeśli zostanie przyjęty w ciągu 48 godzin od pierwszych objawów. Działa napotnie i wykrztuśnie.
• Zapaleniu spojówek – napary z kwiatów czarnego bzu mogą być stosowane w formie okładu jako czynnik łagodzący w stany zapalne.
• Stresie oksydacyjnym – czarny bez jest źródłem antyoksydantów, które chronią organizm i neutralizują działanie wolnych rodników. Zbyt duża ilość wolnych rodników sprzyja występowaniu chorób i przedwczesnemu starzeniu się organizmu.
• Wzmocnieniu odporności – czarny bez pobudza i wzmacnia komórki układu odpornościowego. Dzięki temu zapadamy rzadziej na infekcje.
• Oczyszczaniu krwi – czarny bez jest polecany przy odtruwaniu organizmu. Pomaga w usunięciu szkodliwych produktów i toksyn.
• Bólach – działa jak lek przeciwbólowy. Zażywany jest w leczeniu nerwobóli i rwy kulszowej oraz bólach zębów. Pomaga w osłabieniu migren.
• Regulacji trawienia – działa moczopędnie i przeczyszczająco. Reguluje pracę wątroby.
• Próbach obniżenia cholesterolu i regulacji stężenia glukozy – ekstrakt z czarnego bzu zwiększa wydzielanie insuliny przez trzustkę oraz obniża cholesterol i trójglicerydy. Dzięki temu poprawia pracę układu sercowo-naczyniowego.
• Poprawie stanu skóry – czarny bez wykorzystywany jest w kosmetyce. Okłady skórne łagodzą zapalenia i poprawiają stan ścian naczyń krwionośnych.

Z czarnego bzu możemy przygotować różnorodne nalewki i soki. Ich przygotowanie nie wymaga wielu składników i jest proste w wykonaniu. Oto kilka ich propozycji:

• Odwar z kwiatów czarnego bzu

Łyżkę kwiatów czarnego bzu zalej szklanką zimnej wody. Doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu przez 5 minut.
Odstaw na 15 minut, przecedź.
Pij 2-3 razy dziennie po 1/3 szklanki jako środek napotny, przeciwgorączkowy i moczopędny.

• Sok z owoców czarnego bzu

Składniki:
Owoce czarnego bzu
Miód
Gaza
Wykonanie:
Owoce czarnego bzu podgrzewaj w garnku, aż puszczą sok.
Rozetrzyj na miazgę i przeciśnij przez gazę.
Zagotuj sok z miodem (1 część miodu na 10 części soku).
Rozlej do ciemnych butelek.
Pij 2-3 razy dziennie po szklance rozcieńczonego soku – pół na pół z gorącą wodą. Stosuj przy przeziębieniu, zaburzeniach trawienia, nerwobólach.

• Nalewka z czarnego bzu

Składniki:
1 kg owoców czarnego bzu
1 l spirytusu 96 proc.
0,5 l wody
25 dag cukru
Wykonanie:
Owoce przepłucz na sicie, dobrze osącz, wsyp do słoja, zalej alkoholem.
Postaw w ciepłym, ciemnym miejscu. Po miesiącu przefiltruj.
Z wody i cukru ugotuj syrop.
Przestudź syrop i połącz z alkoholem.
Po tygodniu przefiltruj i zlej do butelek. Szczelnie zakręć i odstaw w ciemne, średnio chłodne miejsce.
Nalewka jest gotowa po około 6 miesiącach.
Pomaga w leczeniu przeziębień, łagodzi ból oraz przeczyszcza organizm. Działa również przeciwgorączkowo.

*Przed spożyciem powinniśmy spytać lekarza czy preparaty z czarnego bzu są dla nas bezpieczne.