Maceraty ziołowe to ekstrakty ziół – mieszanka ziołowa lub pojedyncze zioła zalane substancją bazową: olejem lub alkoholem. Proces tworzenia maceratu ma na celu wyciągnięcie z ziół substancji, które są w nich zawarte.
Posiadają szerokie zastosowania, wykorzystuje się je w zabiegach kosmetycznych i pielęgnacyjnych, m.in do tworzenia balsamów, maści, mleczek, mydeł i kremów. Ponadto, maceraty można stosować bezpośrednio na wilgotną skórę.
Maceraty mogą mieć różne działanie:
- nawilżające,
- łagodzące,
- regenerujące,
- smakowe,
- zapachowe i
- antybakteryjne.
Nazwa maceratu pochodzi od rośliny lub roślin, które się zastosowało – np. macerat rumiankowy.
Czytaj również: Tradycyjne kombinacje ziół z ziołami
Jak przygotować macerat?
Do przygotowania maceratu potrzebne będą zioła i składnik bazowy. Jako bazę można zastosować alkohol – co najmniej 40% – jednak aby pominąć jego niekorzystny wpływ na skórę szczególnie polecane jest użycie olejów. Nadadzą się do tego celu: olej rzepakowy, słonecznikowy i oliwa z oliwek. Można zastosować oleje spożywcze – zwłaszcza, kiedy macerat przygotowujemy “metodą na ciepło” – rafinowane oleje spożywcze są bowiem odporne na działanie wysokich temperatur. Jeżeli wolimy użyć alkoholu warto z niego najpierw przyrządzić “preparat garbnikowy”, który uniemożliwi rozwój bakterii i grzybów. W tym celu należy korę dębu zalać alkoholem w proporcji 1:1 i pozostawić w szczelnie zamkniętym słoju na 3 tygodnie. Po tym czasie preparat należy przecedzić – jest gotowy do użycia.
Zioła wykorzystane w maceracie mogą być zarówno świeże jak i suszone. Jeżeli używamy suszonych – zaleca się ich skroplenie ok 60% alkoholem i pozostawić na ok. 15 minut. Wybierając zioła świeże oraz te do ususzenia należy pamiętać, że powinny być “ładne” – nie posiadać żadnych oznak chorobowych i skaz. Przed użyciem powinny zostać opłukane.
Do sporządzenia maceratu potrzebny będzie czysty, wyparzony słoik. Do przechowywania polecamy użyć małego słoiczka lub butelki (koniecznie z ciemnego szkła). Potrzebna będzie również gaza, lub czysta ściereczka bawełniana lub lniana.
Przygotowanie maceratu metodą na zimno.
Sporządzony za pomocą tej metody macerat będzie bardziej wartościowy, ponieważ z ziół wydobyta zostanie większa ilość substancji.
Jak przygotować macerat metodą na zimno:
- Wygrane zioła kroimi i umieszczamy w słoiku.
- Słoik zalewamy olejem z zastosowaniem proporcji: 1/4 ziół – 3/4 oleju.
- Olej powinien całkowicie przykryć zioła.
- Słoik szczelnie zakręcamy i pozostawiamy w nasłonecznionym miejscu na około 3 tygodnie
- Należy też pamiętać, że zioła mają tendencję do wypływanie na wierzch, dlatego koniecznie trzeba pamiętać o częstym wstrząsaniu słoikiem (najlepiej każdego dnia).
- Po około 3 tygodniach macerat należy przecedzić przez gazę lub tkaninę i przelać do przygotowanego naczynia (słoika lub buteleczki).
- Jeżeli chcemy sporządzić silniej skoncentrowany macerat możemy po 3 tygodniach odlać olej i wsypać do niego świeżą porcję ziół. Następnie zamykamy macerat na kolejne 3 tygodnie.
Zobacz też: Które zioła pasują do których potraw? Oto 18 doskonałych przykładów
Przygotowanie maceratu metodą na ciepło.
Metoda jest polecana dla osób mniej cierpliwych – pozwala na otrzymanie gotowego maceratu już po 3 dniach, jednakże będzie on uboższy w składniki od przygotowanej na zimno wersji.
Jak przygotować macerat metodą na ciepło:
- Podobnie jak w poprzednim przypadku zaczynamy od przygotowania ziół i umieszczenia ich w słoiku.
- Zioła świeże zalewamy olejem podgrzanym do temperatury ok 80 stopni C. – dzięki temu związki czynne szybciej się uaktywnią, ulegną też rozkładowi enzymy mogące spowodować zepsucie maceratu.
- Suszone zioła zalewamy olejem w temperaturze 40 stopni C.
- Słoik umieszczamy w wodnej kąpieli i w temperaturze 60-70 stopni C. podgrzewamy przez 20 minut.
- Proces powtarzamy codziennie przez minimum 3 dni – każdego dnia należy pamiętać o wstrząśnięciu słoikiem.
- Tak jak w poprzedniej metodzie, ważne jest, aby zioła nie wystawały z oleju.
- Po 3 dniach macerat należy przecedzić przez gazę lub tkaninę i przelać do przygotowanego naczynia (słoika lub buteleczki).
Macerat nie jest substancją zbyt trwałą. Powinno się go przechowywać w lodówce. Aby zwiększyć jego trwałość można dodać do niego witaminę E lub olejek z drzewa herbacianego, który posiada właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne.
Czytaj też: Nawłoć kanadyjska – właściwości i przepisy na zdrowie
Przykładowe Maceraty
Maceraty mogą mieć różne działanie co będzie zależeć od użytych ziół. Mogą być maceratami aptecznymi, kosmetycznymi i kulinarnymi.
Maceraty apteczne
- na bóle stawowe, kostne i mięśniowe: szałwia, piołun, tymianek, rutyna;
- na zmiany skórne: łopian, nagietek;
- na bóle głowy: kwity wrotyczu;
- działaniu przeciwzapalnym i przyspieszającym gojenie ran: dziurawiec.
Maceraty kulinarne
W maceratach tego typu warto użyć dobrej jakości oliwy z oliwek jako bazy. Wykorzystać można dowolnie wszystkie zioła kulinarne: tymianek, rozmaryn, cząber, oregano, bazylię, estragon, itp. Warto z nimi eksperymentować i poszukiwać swojej idealnej kompozycji.
Maceraty kosmetyczne
W maceratach kosmetycznych zalec się zastosowanie leju kokosowego. Dla nawilżenia i pielęgnacji skóry, także jej regeneracji można przygotować macerat z: kwiatów nagietka, przywrotnik i żółtlicy.
[bsa_pro_ad_space id=10] [bsa_pro_ad_space id=5]
