Krztusiec zwany również kokluszem jest chorobą zakaźną najczęściej występującą u dzieci do czwartego roku życia. Jest to ostra choroba zakaźna dróg oddechowych.
Do najbardziej charakterystycznych objawów należą: silny kaszel, duszności i wymioty. Najskuteczniejszą formą walki z chorobą jest szczepionka. Warto tutaj wspomnieć, że sczepinie przeciwko tężcowi, błonicy i krztuścowi należy do obowiązkowych szczepień dzieci i młodzieży.
Przyczyny
Krztusiec powodowany jest przez pałeczki bakterii Bordetella pertussis, które przenoszą się droga kropelkową. Do zakażenia może więc dojść na skutek bezpośredniego kontaktu z chorym lub poprzez współużywanie jego przedmiotów (np.: ręczników, zabawek i pościeli). Okres wylęgania bakterii wynosi od 5 do 7 dni; najczęściej występuje u dzieci do 4 roku życia w okresie jesienno-zimowym.
Zwalczenie krztuśca nie daje pełnej odporności – w przeciwieństwie do wielu innych chorób zakaźnych. Przebycie choroby nie oznacza zatem, że chory nie zakazi się ponownie. W latach 60. XX wieku krztusiec był poważnym utrapieniem, co roku zapadało na niego kilkadziesiąt tysięcy pacjentów, wiele przypadków kończyło się niestety śmiercią. Sytuacje polepszyły wprowadzone szczepienia, jednakże od 1990 roku obserwowany jest „powrót” choroby i roczne zakażanie na poziomie 2-4 tysięcy przypadków – jest to spowodowane rezygnacja ze szczepień. Warto wspomnieć, że krztusiec może skończyć się poważnymi powikłaniami, a nawet zgonem – dlatego nie warto rezygnować ze szczepień. Aby utrzymać odpowiedni poziom odporności konieczne jest podanie kilku dawek szczepionki, Pierwszą podaje się pacjentom w ciągu pierwszych 6 miesięcy życia, drugą – po osiągnięciu 2go roku życia, trzecią po skończeniu 19 lat. U dorosłych zaleca się podawanie dawek przypominających co 10 lat. Należy zaznaczyć, że szczepionka cechuje się wysoką skutecznością i bardzo rzadko powoduje powikłania. Do najczęstszych, tzw. odczynów poszczepiennych należą obrzęki zaczerwienienie skóry w miejscu wkłucia. zadziej obserwuje się zespół hipotoniczno-reaktywny, ciężkie reakcje alergiczne i drgawki gorączkowe.
Objawy
Na początku choroby, krztusiec bardzo często mylony jest z przeziębieniem lub grypą. Objawy im właściwe ustępują z reguły po kilku dniach, tymczasem krztusiec trwa znacznie dłużej. Przebieg choroby dzielimy na trzy fazy:
- I faza krztuśca „faza kataralna” – trwa do 2 tygodni. W tym czasie mogą pojawić się: stany podgorączkowe, nieżyt dróg oddechowych, ból gardła i katar, osłabienie, suchy kaszel (zwłaszcza w nocy) a także zapalenie spojówek.
- II faza krztuśca „faza napadowego kaszlu” – trwa nawet do 10 tygodni. W tym okresie głównym objawem jest charakterystyczny napadowy kaszel (nawet do 10-15 kaszlnięć połączonych z bezdechem). Wystąpić mogą również: sinica, wymioty, lepka plwocina oraz świszczący oddech.
- III faza krztuśca „faza zdrowienia” – trwa ok. 2 tygodnie. U chorego obserwuje się zmniejszenie złagodnienie objawów – w szczególności zmniejszeniu ulega intensywność kaszlu. Mogą nasilić się inne objawy.
Leczenie
W skutecznym rozpoznaniu choroby pomocne jest badanie krwi na obecność pałeczek kokluszu. Leczenie oparte jest o antybiotykoterapię, chorym podaje się: azytromecynę, klarytomycynę lub kotrimoksazol. Stosuje się również leczenie objawowe: leki przeciwbólowe, przeciwwymiotne, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Warto odnotować, że w przypadku ostrego przebiegu krztuśca konieczne jest leczenie szpitalne i tlenoterapia.
Powikłania
Krztusiec bardzo często powoduje powikłania, wśród których należy wymienić: bezdechy, nietrzymanie moczu, wymioty, omdlenia, obrzęk twarzy, krwawienia z nosa, zapalenie płuc, przepukliny, wybroczyny na twarzy, niedotlenie, pęknięcie tętniaka i złamania żeber występują na skutek zbyt intensywnego kaszlu.
