Czosnek jest rośliną pochodząca z Azji Środkowej, obecnie uprawiany jest w wielu krajach świata. Nie bez przyczyny wyrobił sobie tytuł lidera wśród roślin leczniczych – jest on naturalnym antybiotykiem, zwalcza infekcje, hamuje rozwój bakterii, obniża ciśnienie krwi.
Właściwości lecznicze czosnku znane są od co najmniej 4500 lat. Wyryte tablice odnalezione na piramidzie w Gizeh, których wiek ocenia się na 4500 lat głoszą, że niewolnicy pracujący przy ich budowie otrzymywali czosnek aby mieli „serce i odwagę” do pracy oraz aby byli „strzeżeni przed chorobami”. Obecnie stosuje się go zarówno jako roślinę leczniczą oraz jako przyprawę. Nie każdy wie, że istnieje ok 260 gatunków czosnku, najbardziej znaną odmianą jest tzw. „czosnek pospolity”. Poniżej przedstawiamy wartości odżywcze czosnku oraz jego właściwości prozdrowotne i lecznicze.
Wartości odżywcze
Czosnek w 60% składa się z wody, zawiera również sporo – 33% węglowodanów. Zawiera witaminy z grupy B oraz witaminę A i C, a także minerały – wapń, fosfor, magnez, żelazo, selen, jod, chrom i cynk.. W jego skład wchodzą również lotne i organiczne związki siarkowe (allina i skordynina A i B), flawonoidy, fitoncyty, antyoksydanty oraz olejki eteryczne.
Właściwości prozdrowotne i lecznicze
Czosnek jest najbardziej znany jako środek przeciw infekcjom. Po zmiażdżeniu czosnku zawarta w nim allina zmienia się w allicynę, która określana jest jako naturalny antybiotyk. Jak wynika z badań naukowych, jej działanie jest na tyle silne, że wystarczą 3 minuty aby sok z czosnku zniszczył kolonię bakterii w warunkach in vitro. Jak dowiodły badania allicyna charakteryzuje się działaniem antywirusowym, antybakteryjnym oraz antygrzybicznym. Działanie allicyny wzmacniają zawarte w czosnku antyoksydanty, flawonoidy oraz związki siarki. Warto również wspomnieć, że ze wszystkich roślin czosnek ma najwięcej fitoncydów – substancji lotnych o właściwościach zwalczających bakterie.
Czosnek jest idealnym środkiem w przeziębieniu i grypie, może być również stosowany w profilaktyce w okresie jesienno-zimowym. Sprawdza się w leczeniu przeziębień, przewlekłych nieżytów oskrzeli, infekcji grzybiczych oraz zaburzeń żołądkowych. Mieszanka środków niszczących drobnoustroje zwartych w czosnku oceniana jest jako silniejsza od penicyliny, hamują one rozwój gronkowca złocistego, paciorkowca i pałeczek okrężnicy, które stają się coraz bardziej i odporne na antybiotyki syntetyczne. Jak dowodzą przeprowadzone badania naukowe, czosnek nie ma działań ubocznych w przeciwieństwie do antybiotyków syntetycznych. Na przeziębienie polecane jest masło czosnkowe – 5 zmiażdżonych ząbków czosnku zmieszanych z masłem, które należy spożywać przez 3-5 dni na kolację, można dodać również topiony serek. Taką leczniczą kanapkę popijamy szklanką gorącego mleka z łyżką miody, łyżeczką imbiru, cynamonu i startej gałki muszkatołowej.
Druga co do ważności sfera działania czosnku to jego właściwości przeciwnowotworowe, które wynika głównie z jego właściwości bakteriobójczych. Czosnek jest pomocny w zwalczaniu bakterii Helicobater pylori, które obecne w żołądku odpowiedzialne są m.in za powstawanie wrzodów i raka żołądka. Jest również cennym przeciwutleniaczem zwalczającym wolne rodniki odpowiedzialne za przyspieszanie starzenia się komórek oraz sprzyjające rozwojom nowotworu. Zawarte w czosnku związku pobudzają układ immunologiczny do zwalczania komórek nowotworowych oraz hamują procesy karcionogenezy. Badania naukowe dowiodły, że regularne spożywanie czosnku zmniejszy ryzyko wystąpienia raka okrężnicy, żołądka oraz raka jelita grubego.
Zawartość przeciwutleniaczy niesie również za sobą korzyści dla skóry. Czosnek zwalcza wolne rodniki przyspieszające proces starzenia się oraz dostarcza wielu witamin i minerałów cennych dla młodego i ładnego wyglądu. Korzystnie wpływa na naczynia krwionośne i poprawia krążenie krwi, przez co zapobiega tworzeniu się żylaków oraz pojawianiu się pajączków a skórze.
Czosnek wykazuje właściwości przeciwzakrzepowe podobne do aspiryny, zmniejsza lepkość krwi, działa również na śródbłonek naczyniowy wywołując rozkurcza naczyń krwionośnych, co przyczynia się do minimalizowania ryzyka zawału serca i udaru mózgu. Minimalizuje także zmiany miażdżycowe – jak potwierdzają badania regularne spożywanie czosnku przyczynia się do poprawy elastyczności naczyń krwionośnych, co usprawnia przepływ krwi. Czosnek hamuje działanie enzymu ACE odpowiadającego za regulowanie ciśnienia krwi, regularne spożycie czosnki przyczynia się do spadku ciśnienia krwi nawet o 10%.
Czosnek ma również korzystny wpływ na układ trawienny i pracę układu pokarmowego – przyspiesza i nasila wydzielanie żółci, usprawnia pracę jelit, tym samym zapobiega powstawaniu wzdęć. Idealnie nadaje się więc jako dodatek do mięs oraz potraw tłustych i ciężkostrawnych. Dzięki działaniu bakteriobójczemu czosnek okazuje się skuteczną bronią także przeciw pasożytom przewodu pokarmowego – tasiemcom, glistom i owsikom. Aby pozbyć się pasożytów domowym sposobem można przez kilka tygodniu wypijać na czczo wodę, w której przez całą noc moczył się czosnek, zjadać kilka ząbków surowego czosnku dziennie lub pić mleko zagotowane wraz z czosnkiem. Te sposoby na pozbycie się pasożytów znane są w medycynie ludowej już od lat.
Jak spożywać czosnek?
Najwięcej korzyści dostarcza surowy, rozgnieciony czosnek – właśnie wtedy wydziela się z niego najwięcej prozdrowotnych substancji. W takiej postaci może być świetnym dodatkiem do kanapek z wędlinami – wzbogaci ich smak, można dodawać go to sałatek i surówek czy też marynować w ziołach. Ujemną cechą czosnku jest jego zapach, który odstrasza wielu chcących korzystać z jego właściwości. Zapach można jednak zneutralizować za pomocą pietruszki lub selera.
Dawkowanie i przeciwskazania
Na początek dobra wiadomość – czosnek ciężko jest przedawkować, można więc niemalże bez ograniczeń korzystać z jego dobrodziejstw. Niestety nie każdy może sobie na nie pozwolić. Nadmierne spożywanie czosnku odradzane jest kobietom karmiącym piersią – może on zmienić smak mleka. Powinny go ograniczyć lub całkowicie z niego zrezygnować osoby z nieżytem żołądka i jelit, oraz te, które zmagają się z niedociśnieniem. Rzadko zdążają się przypadki, w których czosnek uczula, może jednak wchodzić w reakcje z lekami na krzepliwość krwi.
Posłuchaj naszych podcastów:
