ASMR (ang. autonomous sensory meridian response; lub: auto sensory meridian response) to „samoistna odpowiedź meridianów czuciowych”. Opisuje się ja jako zjawisko przyjemnego mrowienia w okolicach głowy, szyi i innych obszarów ciała ludzkiego.
Może zostać wyzwolone poprzez bodźce wizualne, dotykowe, słuchowe i zapachowe. Zjawisko to istnieje od zawsze, jednak nazwę nadała mu dopiero w 2010 roku Jennifer Allen. Do końca nie wiadomo, jaki procent ludzi doświadcza ASMR oraz skąd pochodzi to uczucie.
W mediach AMSR często jest określane jako „orgazm mózgu” – po krótkim uczuciu euforii następuje przyjemne odprężenie. Jak podkreślają badacze zajmujący się ASMR – całkowicie nie należy kojarzyć tego zjawiska z przyjemnością seksualną. Charakterystycznymi dla ASMR są odczucia relaksacji i wyciszenia; jest to zjawisko w pełni naturalne, którego może doświadczyć każdy.
Zjawisko ASMR pojawia się niezależnie od naszej woli, wyzwalane jest jednak poprzez skupienie się na otrzymywanych bodźcach. Ludzie, którzy doświadczyli ASMS powołują się na różne bodźce, które stały się dla nich wyzwalaczami.
Na portalu YouTube można znaleźć tysiące filmów, których głównych zadaniem jest wywołanie tego zjawiska. Wyzwalaczami ASMR mogą być zatem konkretne słowa, szepty, dźwięki lub obrazy, które odbierane są pozytywnie przez mózg. Warto podkreślić, że każdy człowiek jest inny i inaczej reaguje na bodźce, które odbierane są przez organizm – nie każdy film wywoła więc u każdego zjawisko ASMR. Najczęściej do jego wyzwolenia dochodzi podczas wystąpienia przynajmniej dwóch różnych bodźców – np. słuchowego i wzrokowego.
ASMR od przynajmniej kilku lat stało się celem badań naukowych. Badacze próbują ustalić przyczyny występowania tego zjawiska oraz mechanizmy, które je wyzwalają. Jak dotąd jest to tajemnica dla nauki. Jak dotąd porównano ASMR do odczucia określanego jako „frisson”, które tłumaczy się jako „muzyczne dreszcze”. Jest to podobne odczucie przyjemnego mrowienia wywołanego bodźcami uznanymi za przyjemne przez postrzegającego.
Wykorzystanie rezonansu magnetycznego w badaniach prowadzonych nad „frisson” pozwoliło wykazać, że wiele obszarów mózgu, które są aktywne w trakcie odczuwania „muzycznych dreszczy” jest powiązanych z tzw. „układem nagrody”. Osoby doświadczające ASMR twierdzą, że jest ono powiązane ze stanem „odpłynięcia”, którego doświadczamy podczas intensywnego skupienia się przy zmniejszonej świadomości upływu czasu.
ASMR jako środek do walki ze stresem
ASMR z roku na rok zyskuje rozgłosu. Wśród internetowych społeczności cieszy się dużą popularnością. Filmy służące wyzwoleniu ASMR przyciągają setki tysięcy widzów. Wszystko za sprawą relacji osób, które miały przyjemność doświadczyć tego zjawiska – jest ono niezwykle relaksujące i idealne do radzenia sobie ze stresem.
Wszechobecne dziś napięcie i nieumiejętność rozładowania stresu pcha współczesne społeczeństwa w kierunku poważnych zaburzeń psychicznych. W 2015 roku pojawiła się praca naukowa, której autorami byli Emma L. Barratt i Nick J. Davis – zaangażowali oni do testów 475 uczestników. w swojej publikacji „Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR): a flow-like mental state” badacze ustalili, że 70% przebadanych osób ogląda filmy ASMR aby radzić sobie ze stresem, 82% w ten sposób wspomaga wyciszenie przed snem, zaledwie 5% przebadanych zadeklarowało używanie ASMR do stymulacji seksualnej.
Badacze z całego świata zainteresowani tematyka ASMR starają się ustalić, czy wykorzystanie tego zjawiska może stanowić niekonwencjonalną metodę interwencji w leczeniu zaburzeń lękowych i depresji.
ASMR poprawia nastrój i łagodzi ból
Wyniki przeprowadzonych badań sugerują, że ASMR daje chwilową ulgę osobom cierpiącym na depresję, wiele osób świadomie używa go w celu poprawy nastroju. Osoby, które zgłaszały miarkowana lub ciężką depresję zgłaszały znacznie lepsze samopoczucie po ASMR niż osoby zdrowe. Ponad 80% badanych osób uważa, że „samoistne mrowienie” ma silny wpływ na poprawę nastroju, wskazują jednocześnie, że jest to tylko chwilowa poprawa, która maleje z czasem. Korzyści z ASMR mogą odnieść również osoby cierpiące z powodów dolegliwości bólowych. Głęboki relaks, który jest wyzwalany pozwala na kilka godzin złagodzić odczuwanie bólu.
ASMR a powiązania genetyczne
Na podstawie wyników ankiet przeprowadzonych na kilku uczelniach ustalono wyzwalacze ASMR – 75% badanych wskazało na szept, 69% na osobistą uwagę, 64% na różne dźwięki – np. stukanie, 53% na powolnie wykonywane ruchy, 30% wskazało na oglądanie powtarzających się czynności. Większość przebadanych osób swoje pierwsze ASMR odczuła pomiędzy 5 a 10 rokiem życia, rzadziej stało się to po 18 roku życia. Z przeanalizowanych wyników udało się ustalić, że zdolność do odczuwania samoistnego mrowienia jest w pewnym stopniu rodzinna i częściej dotyczy kobiet. Ankietowani częściej wskazywali na siostry i matki jako osoby w rodzinie, które również odczuwają ASMR.
Przed nauką stoi jeszcze wiele wyzwań związanych z ASMR – wiele tajemnic i zagadek do rozwiązania. Nieraz już udowodniono istnienia wielu fizjologicznych mechanizmów wyzwalanych w ciele i umyśle w różnych sytuacjach. Steven Novella, dyrektor Wydziału Neurologii w Yale School of Medicine i aktywny działacz na rzecz sceptycyzmu naukowego, stoi na stanowisku że brakuje dowodów naukowych, które potwierdziłyby zjawisko ASMR. Inny naukowiec – Tom Stafford, wykładowca psychologii i nauk poznawczych na University of Sheffield, stwierdził, że zjawisko ASMR może być prawdziwe, lecz pozostaje trudne do zbadania. Edward J. O’Connor, neurolog w Santa Monica College wskazuje, że podstawową trudnością w badaniu zjawiska ASMR jest brak jednoznacznego, pojedynczego impulsu, który by je wyzwalał. Psychiatra Michael Yasinski wspierający zasadność ASMR uważa, że jest ono zjawiskiem podobnym do medytacji: poprzez skupienie i relaks zdolne jest do wyłączania części mózgu odpowiedzialnych za stres i niepokój.
