Hiperpigmentacja i ostuda to dwa główne schorzenia skóry odpowiedzialne za przebarwienia. Chociaż są to dwa różne schorzenia często określenia ciemne plamy, plamy starcze, pigmentacja, przebarwienia i ostuda są używane zamiennie.
Ostuda, nazywana również melazmą, najczęściej lokalizuje się na twarzy występując na czole, policzkach, skroniach i wardze górnej rzadziej na szyi. Ta forma przebarwień częściej występuje u kobiet i uważa się, że jest ona z reguły wywoływana przez ekspozycję na promieniowanie UV, a także wpływy hormonalne. Innymi czynnikami wpływającymi na powstawanie melazmy są:
- Stany zapalne
- Genetyczne predyspozycje
- Promieniowanie UV (czyli ekspozycja na słońce)
- Promieniowanie podczerwone
- Ciepło.
Przebarwienia mogą być spowodowane uszkodzeniem przez słońce, stanem zapalnym lub innymi urazami skóry, w tym związanymi z trądzikiem pospolitym. Występuje, gdy określone komórki skóry zwane melanocytami wytwarzają zbyt dużo pigmentu zwanego melaniną. Przebarwienia mogą objawiać się piegami, plamami słonecznymi lub większymi ciemnymi plamami. Dermatolodzy wymieniają poniższe przyczyny występowania przebarwień:
- Trądzik
- Zmiany hormonalne
- Stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych
- Ciąża
- Niektóre leki zwiększające wrażliwość na światło słoneczne (w tym niektóre leki przeciwnowotworowe)
- Uraz lub uszkodzenie skóry
- Ukąszenia przez robaki.
Ostudę i przebarwienia można leczyć w gabinecie dermatologicznym jak i domowymi środkami.
W przypadku przebarwień właściwe zabiegi pielęgnacyjne mogą oraz produkty hydrochinonowe i inne mogą pomóc w leczeniu przebarwień. Hydrochinon hamuje produkcję melaniny, rozkłada melanosomy, które magazynują i przenoszą melaninę do skóry, oraz niszczy melanocyty wytwarzające melaninę. W przypadku produktów nie zawierających hydrochinonów, dermatolodzy radzą, aby używać produkty zawierające substancje czynne, które leczą przebarwienia i zwiększają obrót komórkowy. Produkty powinny zawierać poniższe substancje:
Witaminę C – stymuluje produkcję kolagenu, rozjaśnia skórę i ma silne właściwości przeciwutleniające. Zmniejsza przebarwienia poprzez blokowanie produkcji melaniny. Dermatolodzy zalecają stosowanie witaminy C każdego dnia.
Kwas kojowy – wytwarzany przez grzyby jest produktem ubocznym fermentacji. Kwas ten działa podobnie do witaminy C, ponieważ zmniejsza przebarwienia poprzez hamowanie enzymów tyrozynazy, które powodują produkcję melaniny. Można go stosować raz lub dwa razy dziennie.
Retinoidy – czyli forma witaminy A jest zalecanym składnikiem do leczenia przebarwień. Retinoidy pobudzają odnowę komórkową i zmniejszają transfer melanosomów, przynosząc zdrowsze, nowsze komórki skóry na powierzchnię skóry, jednocześnie pozbywając ją starszych, ciemniejszych.
Niacynamid – jest formą witaminy B3. Hamuje transfer melanosomów (wraz z melaniną) do komórek skóry.
Kwas azelainowy – ma właściwości przeciwzapalne i może hamować produkcję melaniny. W porównaniu z innymi kwasami jest delikatniejszy i według dermatologów jest dobrym rozwiązaniem dla kobiet w ciąży, które doświadczają przebarwień.
Kwas migdałowy – to alfa-hydroksykwas (AHA) stosowany zwykle w peelingach chemicznych, ale można go również znaleźć w dostępnych bez recepty produktach do pielęgnacji skóry. Badania pokazują, że dwutygodniowy chemiczny peeling kwasu migdałowego zmniejsza przebarwienia pozapalne skuteczniej niż inne składniki, takie jak kwas glikolowy lub fitowy. Należy zachować ostrożność podczas łączenia składników złuszczających z retinoidami lub innymi składnikami chemicznymi.
Arbutin – pochodząca z liści mącznicy lekarskiej lub liści gruszy arbutyna jest naturalną pochodną hydrochinonu, która zapobiega tworzeniu się melaniny. Ten składnik jest zazwyczaj mieszany z z kilkoma innymi składnikami rozjaśniającymi i może być stosowany każdego dnia.
Soja – hamuje pigmentację wywołaną promieniowaniem UVB i jest świetna na plamy i plamistość. Często dodawana do innych składników do pielęgnacji skóry, generalnie bezpieczne jest stosowanie raz lub dwa razy dziennie.
Kwas glikolowy – ten silny AHA pomaga rozluźnić wiązania w górnej warstwie skóry, pomaga usunąć niektóre przebarwienia i pomaga w lepszej penetracji produktów pielęgnacyjnych. Należy zachować ostrożność łącząc go z innymi składnikami do pielęgnacji skóry, które złuszczają, aby uniknąć podrażnień.
Cysteamina – występująca w najwyższym stężeniu w ludzkim mleku, cysteamina jest nowszym produktem na rynku do leczenia przebarwień i jest mieszana z niacynamidem.
W domowym leczeniu melazmy dermatolodzy zalecają użycie produktów zawierających poniższe składniki:
Kwas azaleinowy – łagodzi stany zapalne skóry, takie jak trądzik i trądzik różowaty, które często mogą prowadzić do przebarwień, a zwłaszcza melazmy i ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie aktywności melanocytów. Może być używany codziennie i powinien dać rezultaty w ciągu 12 tygodni.
Kwas kojowy – blokuje tyrozynazę, która jest potrzebna do produkcji melaniny w skórze, zapobiegając w ten sposób tworzeniu się pigmentu.
Witamina C – silnym przeciwutleniaczem, który chroni skórę przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki, które prowadzą do pigmentacji i naturalnie rozjaśniają skórę. Zaleca się stosować raz dziennie, efekty powinny pojawić się w czasie od 8 do 12 tygodni i można ją łączyć z retinoidami, ponieważ oba stymulują produkcję kolagenu.
W przypadku jakichkolwiek zmian skórnych powinno się najpierw zasięgnąć opinii dermatologa, aby stwierdzić co naszej skórze dolega i jak dane schorzenie najlepiej leczyć.
