Kapusta uważana jest za królową wśród warzyw, zyskała ogromną popularność na całym świecie, w kuchniach wykorzystywana jest na wiele sposobów.
Jej ogromną zaleta jest całoroczna dostępność. Posiada mało kalorii, leczy kaca, guzy, choroby stawów, zapobiega obrzękom i anemii, podnosi odporność organizmu i zapewnią piękną skórę włosy i paznokcie – to tylko niektóre z jej bezcennych właściwości. Znana była już w czasach starożytnych, już wtedy doceniani ją za walory smakowe, odżywcze i lecznicze. Starożytni Rzymianie stosowali kapustę do leczenia płuc, wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz stawów. Przez wieki z jej dobrodziejstw korzystała medycyna ludowa. Właśnie z kapusty, w 1928 roku Szent Györgyi wyodrębnił witaminę C. Warzywo to ma wiele odmian:
- kapusta głowiasta biała – jest najpopularniejszą i najchętniej wykorzystywaną odmianą.
- kapusta głowiasta czerwona – zawiera zwiększone ilości antocyjanów, jest delikatniejsza w smaku.
- kapusta brukselska – popularnie nazywana brukselką, zawiera największą ilość witaminy C.
- kapusta chińska – cechuje się grubym bulwiastym kształtem kłączu. Liście są duże i szerokie, posiadają faliste brzegi.
- kapusta pekińska – posiada duże liście kształtu owalnego, są pomarszczone i faliste z brzegu.
- kapusta włoska – podobnie jak odmiany głowiaste biała i czerwona wytwarza pojedyncze duże głowy, mają one jednak pomarszczone liście, ma ostrzejszy smak.
Wszystkie odmiany kapusty są niskokaloryczne i posiadają zbliżone właściwości. Poniżej prezentujemy wartości odżywcze kapusty oraz jest właściwości prozdrowotne i lecznicze.
Wartości odżywcze
Swoje cenne właściwości kapusta zawdzięcza prawdziwemu bogactwu witamin, minerałów, oraz innych substancji aktywnych korzystnie wpływających na zdrowie. Wśród substancji odżywczych znajdziemy w niej węglowodany, białko , tłuszcze oraz błonnik. Kapusta zawiera również bogatą gamę witamin (A, grupy B, C, E, K) oraz minerałów (żelazo, magnez, miedź, siarka, potas). Ponadto znajdują się w niej inne cenne substancje: indolo-3-karbinol, izotiocyjanina, sulforafan, śluzy roślinne, luteina oraz arsen.
Właściwości prozdrowotne i lecznicze
Kapusta posiada wszechstronne właściwości. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwutleniające, przeciwzapalne, antyseptyczne, moczopędne, gojące, przeciwwrzodowe, tonizujące i oczyszczające. Wzmacnia również odporność oraz działa przeciwnowotworowo – zawdzięcza to zawartości szerokiej gamy przeciwutleniaczy, w tym sulforafanu (SFN), jest to- izocyjan roślinny powstający w wyniku rozkładu glukozynolanów. Badania nad tą substancją prowadzą naukowcy z różnych krajów świata.
Badania dowiodły, że Sulforafan nie dopuszcza do transformacji związków rakotwórczych, blokuje bezpośrednio ich miejsca wiązania z cząsteczkami DNA – w ten sposób uniemożliwia powstanie sprzyjających nowotworowi mutacji. Co więcej, kiedy komórki nowotworowe już powstają SFN zapobiega ich rozprzestrzenianiu się w organizmie, jednocześnie wspiera mechanizm ich niszczenia z wykorzystaniem systemu indukowanej śmierci komórkowej.
Ochrania również stawy przed różnego rodzaju zwyrodnieniami. Świetnie radzi sobie z blokowaniem jednego z enzymów, który odpowiedzialny jest za degradację chrząstek stawowych. Jego skuteczność w tej kwestii potwierdzają badania naukowe przeprowadzone m.in. w Wielkiej Brytanii. Rezultaty kolejnych badań wskazują, że regularne spożywanie kapusty może całkowicie wyeliminować uszkodzenia chrząstki stawowej.
Kapustę warto spożywać w okresie zwiększonej zachorowalności na przeziębienie i grypę, można też wspomnieć, że kapusta świetnie zbija gorączkę – przyłożenie liścia świeżej kapusty do czoła w stanach podgorączkowych no metoda, która stosowano już w XVII wieku. W czasach nowożytnych, podczas tzw. wielkich odkryć geograficznych wiążących się z długimi podróżami morskimi kiszona kapusta znajdowała swoje miejsce na statkach, gdzie ochraniała załogę przed różnymi chorobami, w szczególności przed szkorbutem.
Jako jedno z niewielu warzyw, kapusta jest dobrym źródłem witaminy E, dzięki czemu korzystnie wpływa na wątrobę, pomaga odzyskać siły po chorobie, obniża poziom cukru we krwi, usprawnia funkcjonowanie umysłu. Zawiera arsen – pierwiastek potrzebny człowiekowi w małych ilościach.
Składniki, które skrywa w sobie kapusta działają pozytywnie na wiele chorób, można wykorzystywać ją w leczeniu: kataru, zapalenia oskrzeli, chorób żołądkowych i jelitowych, dolegliwości wątrobowych, egzemy, opryszczki, reumatyzmu, nerwobóli, martwicy, łupieżu, zastrzału, nowotworów, czyraków, ropieni, infekcji, kolki nerkowej, dolegliwości gastrycznych, anginy, anemii, szkorbutu, osłabienia. Kapustę można również wykorzystywać zewnętrznie – przykładając do ciała, znajdzie wówczas swoje zastosowanie w leczeniu bólu głowy, czyraków, chorób skórnych, hemoroidów, migreny, nerwobóli, oparzeń, kontuzji, ukąszeń po owadach, zapalenia węzłów chłonnych, zwichnięć.
Zgodnie z najnowszymi badaniami przeprowadzonymi na Uniwersytecie w Leicester w Wielkiej Brytanii, dieta bogata w zielone warzywa liściaste – m.in kapustę i szpinak zmniejsza ryzyko wystąpienie cukrzycy typu II. Naukowcy ustalili, że spożycie ok 120g warzyw liściastych dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy o 14%.
Kapustę można wykorzystywać do przyrządzania maseczek kosmetycznych – rozgnieciony liść przyłożony do twarzy zregeneruje i odżywi skórę oraz poprawi krążenie. Można również rozgnieciony liść kapusty wymieszać z twarogiem aby przygotować maseczkę oczyszczającą. Sok z kapusty można wykorzystywać jako tonik do przemywania twarzy.
Jak wykorzystywać dobrodziejstwo kapusty?
Kapustę można wykorzystywać na wiele sposobów. Surowe liście wykazują działanie gojące, przeciwgorączkowe, zmniejszające przekrwienie i uśmierzające ból. Można jest stosować zewnętrznie, przykładając do miejsc z dolegliwościami bólowymi lub objętych chorobami. Dobrze działają na gojenie się wszelkiego rodzaju ran oraz zakażeń, sprawdzają się na zwichnięcia, w przypadku kaszlu lub kataru oraz w zapaleniu pęcherza. Niektóre przypadki wymagają położenia dwóch lub trzech warstw liści i zmienianiu ich co 3-4 godziny.
Szczególne znaczenie ma sok z kapusty, wyciśnięty w sokowirówce. Jest doskonałym środkiem na usunięcie z organizmu toksyn, może być wykorzystywany także na kaca. Może być stosowany w leczeniu anemii oraz obrzęków wynikających z zatrzymania nadmiaru wody w organizmie. Ma pozytywny wpływ na wrzody żołądka – badania naukowe wykazały, że jego regularne spożywanie wpływa korzystnie na ich gojenie.
Co Więcej, sok z kapusty może być wykorzystywany w profilaktyce raka o podłożu hormonalnym – jajnika, prostaty, piersi i jąder. Medycyna ludowa polecała stosowaniu soku z kapusty poprzez wkrapianie go do ucha w przypadku pogorszenia słuchu. Ostry smak soku nie każdemu może przypaść do gustu, aby urozmaicić sobie jego spożywanie można połączyć go np. z marchwią lub z jabłkiem.
Kiszenie kapusty pozwala na zachowanie wszystkich jej właściwości oraz na wzbogacenie jej o kwas mlekowy. Taka kapusta poprawia apetyt oraz trawienie, wzmacnia odporność, pozytywnie wpływa na florę bakteryjną w jelitach. W medycynie ludowej kiszonej kapusty używano do sporządzania okładów w przypadku zapalenia stawów, chętnie wykorzystywano także sok z kiszonej kapusty, który stanowił remedium na zwalczanie pasożytów (m.in owsików i tasiemca).
W przeszłości wykorzystywano także odwar z nasion kapusty, który stosowano do leczenie bezsenności oraz w zapaleniach dróg oddechowych. Sporządza się także przeciery ze świeżych lub mrożonych liści z dodatkiem innych warzyw, poprawiają one wchłanialność substancji leczniczych oraz błonnika.
Przeciwskazania
Pomimo wielu korzyści kapusta nie jest dla wszystkich. Ostrożność w jej spożywaniu powinny zachować osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe – warzywo może zaburzać ich działanie. Jedzenie kapusty jest odradzane osobom borykającym się ze schorzeniami tarczycy – nadczynnością, niedoczynnością oraz choroba hashimoto. Osoby chorujące na nerki, nadciśnienie oraz borykające się z problemami trawiennymi powinny ograniczać pożywanie kiszonej kapusty.
Jaką kapustę kupić? Jak przechowywać?
Kupując kapustę powinniśmy wybrać jak najświeższą główkę, wolną od wszelkich zanieczyszczeń, objawów zgnilizny oraz śladów larw. W lodówce wytrzyma ok 2 tygodnie, nadaje się również do mrożenia.
